διαδρομή

Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο των φορολογικών παραδείσων. Αυτό είναι το λογικό συμπέρασμα της έκθεσης του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) η οποία δόθηκε χθες στη δημοσιότητα ενόψει της Συνόδου των υπουργών Οικονομικών του G20 στη Μόσχα την ερχόμενη Πέμπτη.

Το κείμενο των 90 σελίδων αποτελεί στην ουσία ένα εκτενές κατηγορητήριο κατά των πολυεθνικών και της «φορολογικής βελτιστοποίησης».

Πρόκειται για την προσφιλή πρακτική στην οποία καταφεύγουν μεγάλες εταιρείες ανά τον κόσμο προκειμένου να πληρώνουν ελάχιστους έως και μηδενικούς φόρους στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται. Η μέθοδος είναι αρκετά απλή, γνωστή και κυρίως νόμιμη.

Η επιχείρηση που θέλει να αποκρύψει έσοδα ιδρύει μια υπεράκτια (offshore) εταιρεία σε άλλη χώρα με ευνοϊκό φορολογικό σύστημα και μεταφέρει εκεί όλα τα έσοδα των θυγατρικών της, ενώ τα απαλλαγμένα από φόρο κέρδη επανεξάγονται και επενδύονται στις χώρες όπου δραστηριοποιείται η πολυεθνική.

Οπως έδειξαν πρόσφατες έρευνες στη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον δρόμο αυτό ακολουθούν χρόνια τώρα εταιρείες όπως η Google και η αλυσίδα Starbucks. H αμερικανική εταιρεία υπηρεσιών Διαδικτύου, «μια εμβληματική επιχείρηση της φορολογικής βελτιστοποίησης» όπως σημειώνει η γαλλική «Φιγκαρό», μετέφερε το 2011 έσοδα 11 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ στις Βερμούδες γλιτώνοντας φόρο ύψους δύο δισ. δολαρίων. Αλλά και για τις εκτός ΗΠΑ υπηρεσίες της (κυρίως σε χρήστες Διαδικτύου από την Ευρώπη) κατέβαλε φόρο 3,2% επί των εσόδων της, τη στιγμή που ο μέσος φορολογικός συντελεστής στις χώρες της ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ 26% και 34%.

Ειδικά για την Ευρώπη, οι περιπτώσεις φοροδιαφυγής μεγάλων επιχειρήσεων διά της εγκατάστασης σε φορολογικούς παραδείσους κρίνονται «σκανδαλώδεις» από τους συντάκτες της έκθεσης, καθώς η απόκρυψη εσόδων από τις Αρχές αντιστοιχεί στο 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Ομως το πρόβλημα αφορά τους Ευρωπαίους όχι μόνο από την πλευρά του θύματος, αλλά και του θύτη, καθώς στους παραδείσους αυτούς συγκαταλέγονται το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Ολλανδία και η Κύπρος. Στις χώρες αυτές εδρεύουν εταιρείες - φαντάσματα που αποκαλούνται επενδυτικά κεφάλαια ειδικού σκοπού και λειτουργούν ως διαμετακομιστές κερδών. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απασχολούν ούτε έναν υπάλληλο. Αρκεί μόνο η διεύθυνση της έδρας σε έναν εξωτικό προορισμό για να μεταφερθούν εκεί αφορολόγητα τα κέρδη μιας επιχείρησης και να επενδυθούν εκ νέου στη χώρα όπου παρήχθησαν.

Με αυτόν τον τρόπο οι Παρθένοι Νήσοι εμφανίζονται ως η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα επενδύσεων στην Κίνα (με μεγάλη διαφορά από τις ΗΠΑ), ενώ η Κύπρος και οι Βερμούδες κατέχουν αντιστοίχως την πρώτη και τη δεύτερη θέση σε επενδύσεις στη Ρωσία. Ο ΟΟΣΑ συνιστά στις χώρες - μέλη του αλλαγή των κανόνων μεταφοράς κεφαλαίων, αλλά σημειώνει ότι ακόμα και αν υπάρξει η πολιτική βούληση για την υιοθέτηση και εφαρμογή τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, «τα αποτελέσματα θα είναι ορατά έπειτα από δύο χρόνια».