Στην ελληνική έκδοση του βιβλίου του γνωστού ελβετού ψυχιάτρου Κ.Γκ.Γιούνγκ «Τέσσερα Αρχέτυπα» διαβάζουμε στον υπότιτλο «Μεγέθυνση της προσωπικότητας»:
» …όταν μας πλημμυρίζει κάποια μεγάλη εξωτερική ιδέα,αυτό συμβαίνει μόνο επειδή κάτι μέσα μας ανταποκρίνεται και βγαίνει, θα λέγαμε,προς τα έξω για να την συναντήσει.Ο
πλούτος του νου συνίσταται στη νοητική δεκτικότητα,όχι στη συσώρευση νοητικών αποκτημάτων.΄Ο,τι έρχεται από έξω, αλλά και οτιδήποτε αναδύεται από μέσα μας,μπορεί να γίνει κτήμα μας,μόνο αν διαθέτουμε ένα εσωτερικό εύρος που να είναι ίσο με εκείνο του εξωτερικού στοιχείου.
Πραγματική διεύρυνση της προσωπικότητας σημαίνει συνειδητοποίηση μιας μεγέθυνσης που απορρέει από εσωτερικές πηγές. Χωρίς το ψυχικό βάθος δεν μπορούμε
ποτέ να συσχετιστούμε με το μέγεθος του αντικειμένου μας.
Είναι σωστό αυτό που έχει ειπωθεί οτι ο άνθρωπος αναπτύσσεται ανάλογα με το μέγεθος των καθηκόντων που αναλαμβάνει.Αλλά θα πρέπει να έχει μέσα του την ικανότητα να αναπτυχτεί γιατί διαφορετικά δεν πρόκειται να τον ωφελήσει ούτε το πιο δύσκολο καθήκον. Αντίθετα μάλιστα το πιθανότερο είναι να τον συντρίψει»(σελ.77).
Στη σ.83 στον υπότιτλο «ταύτιση με την ομάδα» διαβάζουμε:
«Aν ένας σχετικά μεγάλος αριθμός ομάδας ατόμων ενώνονται και ταυτίζονται εξαιτίας κάποιας συγκεκριμένης νοοτροπίας,ο μετασχηματισμός που επέρχεται είναι διαφορετικός από την εμπειρία του ατομικού μετασχηματισμού.
Μία ομαδική εμπειρία συμβαίνει σε χαμηλότερο επίπεδο της συνειδητότητας από την εμπειρία ενός ατόμου. Αυτό οφείλεται στο ότι στις περιπτώσεις που συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι για να μοιραστούν ένα κοινωνικό συναίσθημα, η ολική ψυχή που σχηματίζουν βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της ατομικής ψυχής.
Αν η ομάδα είναι πολύ μεγάλη η συλλογική ψυχή μοιάζει περισσότερο με την ψυχή ενός ζώου.
Αυτός είναι ο λόγος που η ηθική υπόσταση των μεγάλων οργανώσεων είναι πάντα αμφίβολη.
Η ψυχολογογία ενός μεγάλου πλήθους αναπόφευκτα βυθίζεται στο επίπεδο της ψυχολογίας του όχλου.
Αν επομένως βιώσω μια ψυχολογική εμπειρία σαν μέλος μιας ομάδας, η εμπειρία αυτή θα συμβεί σε ένα χαμηλότερο επίπεδο συνιεδητότητας απ΄ό,τι αν τη βίωνα μόνος μου.
Γιαυτό η ομαδική εμπειρία του μετασχηματισμού είναι πολύ πιο συχνή από την αντίστοιχη ατομική εμπειρία. Επιτυγχάνεται επίσης πολύ πιο εύκολα γιατί η παρουσία τόσων πολλών ανθρώπων λειτουργεί σαν ένας ισχυρός παράγοντας υποβολής.
Το άτομο μέσα σε ένα πλήθος πέφτει εύκολα θύμα της ίδιας του της δεκτικότητας στις υποβολές. Φτάνει μόνο να γίνει κάτι, όπως για παράδειγμα μια πρόταση που θα την υποστηρίξει όλο το πλήθος, και τότε την υποστηρίζουμε και εμείς ανεπιφύλαχτα, ακόμη και αν η πρόταση είναι ανήθικη. Μέσα σε ένα πλήθος το άτομο δεν αισθάνεται ευθύνη ούτε και φόβο»!
Από τα παραπάνω διερωτάσαι αν η ηθική υπόσταση όσων είναι μέλη κομμάτων ή άλλων ομάδων είναι αμφίβολη. «Πάντα» είναι αμφίβολη λέει ο Γιούνγκ.Τα γεγονότα δεν τον διαψεύδουν.
Αν παρατηρήσουμε τους οργανωμένους χώρους εκεί «περισσεύει» η διαφθορά μέσω της διαπλοκής ,ασφαλώς για κάποιο σκοπό,που δεν είναι πάντα το στενά οικονομικό όφελος.Βέβαια τα πάντα μετριούνται με το χρήμα. δηλαδή με ενέργεια(τροφή, πετρέλαιο,βενζίνη, αιολική, ηλιακή κ.λ.π.) διαβίωσης. ΄Ολα γίνονται γι΄αυτήν. Και τα άτομα μέσα στις ομάδες είτε αυτές είναι στρατοί, κυβερνήσεις ή μαφίες, ακόμα και πολιτιστικοί ή καλλιτεχνικοί όμιλοι επειδή δεν αισθάνονται ευθύνη ούτε και φόβο γίνονται ικανοί για τα πάντα, όταν μάλιστα κατευθύνονται από έναν ηγέτη- σύμβολο, η από μία διεφθαρμένη και επομένως αμφίβολης ηθικής ηγεσία, ικανής για τα πάντα.
Δυστυχώς παγκοσμίως οι κυβερνήσεις που αποτελούνται από διεφθαρμένες ηγεσίες, κόμματα ,ηγέτες και ηγετίστοι, στρατοί και στρατηγοί πολεμοκάπηλοι, γεράκια και αρπακτικά τρώγονται για το ποιός θα φανεί περισσότερο αδίστακτος και διεφθαρμένος. Και συνήθως σ΄αυτήν την πάλη επικρατούν οι αδίστακτοι, που κάνουν τα πάντα για να μην αφήσουν τίποτα όρθιο και θέλουν τους λαούς «όχλο» με ψυχολογία όχλου, πόυ την διαμορφώνουν με κάθε είδους πλύση εγκεφάλου, μέσω των ΜΜΕ, των θρησκειών(προπαντός) και λιγότερο των ιδεολογιών, οι οποίες στις μέρες μας κείνται ημιθανείς.
Πάντα λοιπόν είναι επίκαιρο το ζητούμενο να κυβερνήσουν οι ενάρετοι και οι σοφοί. Αλλά και αυτοί όπως διδάσκει η ιστορία καταλήγουν όταν δρούν μέσα από ομάδες να είναι αμφίβολης ηθικής… Φαύλος κύκλος; ΄Ισως. Πάντως οι λύσεις σε οποιοδήποτε κοινωνικό ή άλλο πρόβλημα δίδονται από λίγους, οι οποίοι βλέπουν πριν από τον όχλο, το πασίδηλο, που τις περισσότερες φορές είναι αυτονόητο και γι΄αυτό απλό, και δοξάζονται σαν αυθεντίες.
Επομένως καλό είναι να διαλυθούν οι στρατοί, οι ομάδες και οι ομαδοποιήσεις και ας κάνουμε μία…επανάσταση(που τρώει πάντα τα παιδιά της) και οι άριστοι μέσω του ΟΗΕ να κατευθύνουν τις κοινωνίες των ανθρώπων.
΄Εχετε κάποια καλύτερη πρόταση; Εννοώ «πρόταση ηθική» που να προκύπτει από τα κατάβαθα της ψυχής…