Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του δικηγόρου Θανάση Τσιώκου-Πλαπούτα «Ο Θεός Αυτοκτόνησε» (2001).
Αναφέρεται στην ιστορία της Ρωσίας, στην Οκτωβριανή επανάσταση, στην ιστορία των Τσάρων και της σταλινικής δικτατορίας, που έδωσε την χαριστική βολή-κατάρρευση στην «Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών ».
Το ισόβιο ολιγομελές, «Ηγουμενοσυμβούλιο» του Περισσού, ανασύρει την «μούμια» του Στάλιν από την ναφθαλίνη για να δοθούν λύσεις στα σύγχρονα παγκόσμια προβλήματα και στα προβλήματα της Ελλάδας.
Τη στιγμή που είναι γνωστό πλέον από την Ιστορία οτι αυτός ο «αιμοβόρος Οσετίνος», ο Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι,που αυτοαποκλήθηκε…ατσάλινος (Στάλιν) στείρωσε τις ιδέες της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού και την δημιουργικότητα των λαών της πρώην ΕΣΣΔ με τα γκουλάκ, και τις δολοφονίες των συντρόφων του κομμουνιστών.
Αγαπητή μου Αλέκα (Δρόσου-Παπαρήγα) σε θυμάμαι στη δεκαετία του 1960 ένα στρουμπουλό χυμώδες κορίτσι που κοκκίνιζε όταν του μιλούσαν.
Τότε, στους αγώνες της γεννιάς του 114 και της δημοκρατίας δεν σε ήξερε κανένας. Και στην δικτατορία, στις δύσκολες στιγμές δεν διακρίθηκες για κάτι ιδιαίτερο, ή για ξακουστές ατομικές θυσίες.
Και ξαφνικά μια στιγμή αγαπητή μου Αλέκα,μετά την μεταπολίτευση, εδώ στην Ελλάδα στη χώρα της δημοκρατίας, των ιδανικών και του πολιτισμού στρογγυλοκάθησες ως μόνιμη γραμματέας στα γραφεία του Περισσού και ξαφνικά θυμήθηκες τον Στάλιν, αυτόν τον «εκ γενετής κακούργο» όπως τον είχε αποκαλέσει ο Τρότσκι,που κι αυτός δολοφονήθηκε από τον Στάλιν!
Κατά τα άλλα Αλέκα, λόγω ένδειας άλλων επιχειρημάτων: για όλα φταίει το… Σύστημα!
Στις κάθε είδους παροχές του οποίου, προς το «Κόμμα», «ποιείς την νήσσα» και εκτοξεύεις την ύβρη εναντίον όλων στην Ελλάδα, να… εξυψωθούμε όπως εσύ στο ύψος (1,62΄ μ) του δικτάτορα Στάλιν, που όταν έγινε Γραμματέας του ΚΚΣΕ το 1924, παρά τις αντιρρήσειςτου Λένιν άρχισε να…κλαδεύει , τον έναν μετά τον άλλον τους επιφανείς συντρόφους του!
Αν έχεις ίχνος πολιτικής ευθυξίας αγαπητή μου Αλέκα, σαν Αλέκα ξέρεις ότι σε αγαπώ και σε εκτιμώ, διάβασε τα παρακάτω κι από τα ΜΜΕ (αλήθεια πώς λειτουργούν αυτά; σαν εμπορικές επιχειρήσεις;) που «διαθέτεις» ως ισόβια γραμματέας, άσε τις επαναστατικές ιδέες του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας, του ουμανισμού και της ελευθερίας να ακουστούν και πάψε στη μία λέξη που αρθρώνεις οι…δέκα να είναι σταλινικές ύβρεις, χαρακτηρισμοί και γενικολογίες, λόγω… «όξυνσης της ταξικής πάλης κατά την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ»!
Σεμνά Αλέκα! Εδώ είναι Ελλάδα, που γαλούχησε τον Μάρξ, τον ΄Ενγκελς, τον Χέγκελ… το Σύμπαν όλο… Εδώ είναι Ελλάδα! Η χώρα του Γληνού, του Μπελογιάννη και του Πλουμπίδη του Α. Χάϊτα (που τον «κλάδεψε» ο Στάλιν) του Καραγιώργη ως και του Ζαχαριάδη που τον… αυτοκτόνησαν στην ΕΣΣΔ, του Σουκατζίδη, του Γρηγόρη Λαμπράκη και των «Λαμπράκηδων», του Πασαλίδη και του Ηλιού, για να αναφερθούμε μόνο σ΄αυτούς του επιφανείς επαναστάτες αγωνιστές…
Εδώ είναι Ελλάδα Αλέκα: Της «Μακρονήσου», του «114» και της Δημοκρατίας, «του Πολυτεχνείου», των κελιών της «Μπουμπουλίνας», της «Γυάρου» και της «Λέρου», της ΕΔΑ και της «Ενωμένης Αριστεράς».
Εδώ είναι η χώρα του Ρίτσου,του Σεφέρη του Ελύτη, του Βάρναλη…Εδώ είναι η ψυχή μας Αλέκα. Δεν την χαρίζουμε σε κανέναν δικτάτορα, σε κανέναν δυνάστη. Είναι ταγμένη στην Πανανθρώπινη Ελευθερία και Δημοκρατία:
Τα παρακάτω είναι από το Βιβλίο «Ο Θεός Αυτοκτόνησε»:
«Η Οκτωβριανή Επανάσταση
Στο κόμμα του Λένιν οι διαφωνίες της ηγεσίας, για τούτη ή εκείνη την ενέργεια, είναι συνεχείς. Η παρανομία δυσκολεύει την επικοινωνία τους. Συγκεχυμένα και όχι καθαρά διατυπώνονταν διάφορες εκτιμήσεις για την επικείμενη επανάσταση. Και μόνο ο Λένιν, συνέλαβε καθαρά την ώρα της. Τη στιγμή της. Το «τώρα» της:
Στις 6 προς 7 Νοεμβρίου 1917 με το νέο ημερολόγιο, οι μπολσεβίκοι έχουν σ΄ολόκληρη τη Ρωσία την υποστήριξη εργατών, αγροτών, στρατιωτών. Την ίδια στιγμή ο Λένιν σε μήνυμά του προς τους μπολσεβίκους επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Μεγάλου Πέτρου λέει: Κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο!
Για να δούμε τα παράδοξα της επανάστασης πρέπει να αναφερθούμε σε όσα ο Λένιν διαπίστωνε στις 7 Μαρτίου 1918, λέγοντας:
«Η παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση στις ανεπτυγμένες χώρες δεν μπορεί να αρχίσει τόσο εύκολα. ΄Οπως άρχισε η επανάσταση στη Ρωσία. Στη χώρα του Νικολάου Ρομανόφ. Και του Ρασπούτιν. ΄Οπου μια τεράστια μερίδα του πληθυσμού δεν ενδιαφερόταν καθόλου ποιοί λαοί ζούν στις ακρινές περιοχές. Και τι γίνεται εκεί. Σε μια τέτοια χώρα ήταν εύκολο ν΄αρχίσεις την επανάσταση. ΄Ηταν σαν να σηκώνεις ένα πούπουλο».
Αυτό το «πούπουλο» του Λένιν θα «μετατραπεί» με το προσωπικό καθεστώς του Στάλιν σε μέγιστη βαρβαρότητα. Εις βάρος του Σοβιετικού λαού.΄Εχει και τέτοια γυρίσματα η ζωή. Να εξαρτώνται δηλαδή οι τύχες ενός μεγάλου λαού από την τύφλα του κάθε Στάλιν ή Σταλινίσκου. Δυστυχώς ή ευτυχώς το κοινωνικό γίγνεσθαι κυοφορεί ή φαίνεται να κυοφορεί διαρκώς ή πολύ συχνά την πόλωση του Μαύρου-΄Ασπρου. Οι δε απίθανες αποχρώσεις και οι μείξεις των χρωμάτων που τις δημιουργούν μοιάζουν σαν να είναι απούσες. Ενώ εκ των υστέρων διαπιστώνεται ότι ήσαν εκτυφλωτικά παρούσες.
Ποιος ποιόν θα νικήσει;
Ο Λένιν έλεγε: «Το καθήκον μας είναι να καθήσουμε στα θρανία του κρατικού καπιταλισμού των Γερμανών. Να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να τον αφομοιώσουμε. Να μη φειδολευτούμε δικτατορικές μεθόδους για να επισπεύσουμε τη μεταφύτευση των δυτικών ηθών στη βάρβαρη παλιά Ρωσία. Χωρίς να διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε βάρβαρες μεθόδους ενάντια στη βαρβαρότητα»!
Φαίνεται ότι ο Σταλιν όταν έγινε απόλυτος δυνάστης αυτό μόνο κράτησε: τις «βάρβαρες μεδόθους».
Ο Λένιν έλεγε επίσης για την ΝΕΠ: «Το ζήτημα είναι να δούμε ποιός θα ξεπεράσει τον άλλο. Αν οι καπιταλιστές πετύχουν να οργανωθούν πρώτοι, δεν θάχουμε να πούμε τίποτα. Πρέπει να δούμε τα πράγματα ψύχραιμα: Ποιός ποιόν θα νικήσει;»!
΄Ολα ειπώθηκαν πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Αλλά μετά την κατάρρευση επιβεβαιώθηκε σε όλο της το «μεγαλείο» η επιστροφή στη «βάρβαρη παλιά Ρωσία». Με την ολόπλευρη βοήθεια της «πολιτισμένης» Δύσης. Η οποία επένδυσε και επενδύει υπέρ των συμφερόντων της. Και κατά των συμφερόντων των λαών της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης. Φαίνεται σαν αυτοί οι λαοί να συνέβαλαν μόνοι τους ή δια της ηγεσίας τους στον «εξανδραποδισμό» τους. Για τον οποίο μιλάει ο Χίτλερ στον «Αγώνα μου»
Βέβαια όλες οι εκ των προτέρων «συλλήψεις» και προβλέψεις επιβεβαιώνονται, όχι όπως συνελήφθησαν και «προβλέφτηκαν». Αλλά κατά ένα μέρος τους. Και καμμιά σύλληψη, ιδέα, πρόβλεψη ή πρόγραμμα δεν πέτυχε εξ ολοκλήρου. Αυτό το συμπέρασμα φαίνεται να χαρακτηρίζει όλο το ιστορικό γίγνεσθαι. Και όχι μόνο της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης. ΄Ετσι κατά κάποιο τρόπο η συνταγή για το χάος είναι έτοιμη: Από το «πούπουλο» του Λένιν αρχίζει η κατάρρευση στο άχθος της σταλινικής βαρβαρότητας.
Η διαθήκη του Λένιν
Παρά τις προειδοποιήσεις του Λένιν για το πρόσωπο του Στάλιν αυτός ο τελευταίος παρέμεινε γραμματέας της Κ.Ε. του Κόμματος. Ο Λένιν το 1922 έγραφε στη «διαθήκη του», όπως ονομάστηκε:
«Ο σύντροφος Στάλιν, από τη στιγμή που έγινε γενικός γραμματέας συγκέντρωσε στα χέρια του απεριόριστη εξουσία… Δεν είμαι σίγουρος αν θα μπορέσει να την χρησιμοποιεί πάντα με αρκετή περίσκεψη. Ο Στάλιν είναι πολύ βάναυσος. Κι αυτό το ελάττωμα, εντελώς ανεκτό στον κύκλο μας και στις σχέσεις ανάμεσα σ΄εμάς τους κομμουνιστές, παύει νάναι ανεκτό για τη θέση του γενικού γραμματέα. Προτείνω λοιπόν στους συντρόφους να μελετήσουν έναν τρόπο μετάθεσης του Στάλιν απ΄αυτή τη θέση. Και να διορίσουν στη θέση του κάποιον άλλον. Που απ΄όλες τις άλλες απόψεις δεν θα έχει σε σύγκριση με τον σύντροφο Στάλιν παρά το πλεονέκτημα να είναι πιο ανεκτικός. Πιο εντάξει. Πιο ευγενικός. Και πιο προσεχτικός. Απέναντι στους συντρόφους. Λιγότερο ιδιότροπος… Αυτό δεν είναι μια λεπτομέρεια. ΄Η μάλλον είναι μια λεπτομέρεια. Που μπορεί να πάρει αποφασιστική σημασία».
Για τον Τρότσκι ο Λένιν έλεγε: «Ο σύντροφος Τρότσκι, όπως ήδη το έχει αποδείξει ο αγώνας του ενάντια στην Κεντρική Επιτροπή για το θέμα του Λαϊκής Επιτροπής των Συγκοινωνιών, δεν διακρίνεται μόνο για τις έξοχες ικανότητές του. Είναι ίσως ο πιο ικανός άνθρωπος στην Κεντρική Επιτροπή. Αλλά έχει υπερβολική αυτοπεποίθηση. Και μια υπερβολική κλίση για την καθαρά διοικητική πλευρά των ζητημάτων».
΄Ελεγε επίσης: «Η πολιτική επανάσταση στον τόπο μας, έγινε πριν από την πολιτιστική επανάσταση. Την οποία τώρα επιβάλλεται να πραγματοποιήσουμε. Σήμερα, αρκεί να επιτελέσουμε αυτή την πολιτιστική επανάσταση για να γίνουμε μια χώρα εντελώς σοσιαλιστική. Αλλά μας παρουσιάζονται απίστευτες δυσκολίες. Τόσο πολιτιστικές καθαρά. Γιατί είμαστε αγράμματοι. Οσο και υλικές. Για να μπορέσουμε να γίνουμε καλλιεργημένοι άνθρωποι, πρέπει τα υλικά μέσα της παραγωγής να έχουν φτάσει σ΄ένα ορισμένο βαθμό ανάπτυξης. Πρέπει δηλαδή να αποκτήσουμε μια υλική βάση».
Ο «σοσιαλεθνικιστής και τραμπούκος» Στάλιν
Ο Λένιν επέκρινε επίσης τον Γεωργιανό Στάλιν που σαν λαϊκός επίτροπος των εθνοτήτων με τη βία, ακόμα και κατά των Γεωργιανών μπολσεβίκων, εγκαθίδρυσε το Φεβρουάριο του 1921 τη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία της Γεωργίας. Καταγγέλοντάς τον για εθνικιστική μεγαλορώσικη πολιτική. Και νοοτροπία γραφειοκρατική. Που είναι: «ανίκανη να υπερασπίσει τους αλλοεθνείς πληθυσμούς της Ρωσίας. Ενάντια στην εισβολή του αυθεντικού Ρώσου. Του μεγαλορώσου. Του σοβινιστή. Αυτού του παλιανθρώπου. Και τραμπούκου. Που είναι στο βάθος ο τυπικός Ρώσος γραφειοκράτης. Πιστεύω ότι εδώ, σ΄ό,τι αφορά το Γεωργιανό έθνος, έχουμε το τυπικό παράδειγμα: ΄Οπου μια στάση αληθινά προλεταριακή απαιτεί από μας περισσότερη σύνεση. Φροντίδα. Και διαλλακτικότητα. Ο Γεωργιανός που εξετάζει με περιφρόνηση αυτή την πλευρά της υπόθεσης. Που εκτοξεύει περιφρονητικά κατηγορίες «σοσιαλ-εθνικισμού». Τη στιγμή που και ο ίδιος είναι όχι μόνο ένας πραγματικός, ένας αυθεντικός «σοσιαλ-εθνικιστής». Αλλά επιπλέον ένας αγροίκος μεγαλορώσος χωροφύλακας: Αυτός εδώ ο γεωργιανός στην πραγματικότητα καταπατάει την ταξική προλεταριακή αλληλεγγυή»!
Η παραπάνω έγκαιρη κριτική του Λένιν για τον χαρακτήρα του Στάλιν είναι προφητική. Δεν εμπόδισε βέβαια την επιβολή σταδιακά της απόλυτης εξουσίας του ακαλλιέργητου Γεωργιανού στο κόμμα και στη χώρα. Αλλά και ο Στάλιν σαν άνθρωπος του μηχανισμού του κόμματος εμφανιζόταν το 1923, απ΄ό,τι μερικά χρόνια αργότερα, υποκριτικά ή όχι πιο προσεχτικός. Στο 12ο Συνέδριο του Κόμματος το 1923 κάτω από τα πυρά της κριτικής του Μπουχάριν που τον επέκρινε για μεγαλορωσικό σοβινισμό έκανε αυτοκριτική για τα εθνικά προβλήματα. Υποσχόμενος να σεβαστεί τα δικαιώματα των εθνοτήτων. Αλλά τότε ακόμα στους μπολσεβίκους κυριαρχούσαν οι μορφές του Λένιν. Του Τρότσκι. Λιγότερο του Κάμενεφ. ΄Η του Ζινόβιεφ. Και σχεδόν καθόλου του «σοσιαλ-εθνικιστή» και «τραμπούκου» Στάλιν.
Επανάσταση και όχι Πραξικόπημα
Οι μπολσεβίκοι που καθοδηγούσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση, είχαν την υποστήριξη: Των αγροτών. Των εργατών. Και των στρατιωτών. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αυτή η εξέγερση ήταν πράγματι επανάσταση. Και όχι πραξικόπημα. ΄Οπως κατά κόρον λεγόταν μετά από τους εχθρούς της.
Το ξέσπασμά της, η εξέλιξη και η επικράτησή της ήσαν γεγονότα συγκλονιστικά για ολόκληρο τον κόσμο. Αυτή η ίδια η επανάσταση είναι που έδωσε κύρος στην εξουσία του Κερένσκι. Και στην προσωρινή κυβέρνηση. Αυτοί όμως στάθηκαν ανίκανοι να εκλέξουν μια πραγματικά αντιπροσωπευτική Συντακτική Συνέλευση. Το ρωσικό Κοινοβούλιο, γνωστό με το όνομα Δούμα, δεν αντιπροσώπευε κατά την επανάσταση τίποτα. Το επιτελείο υπό τον έλεγχο της προσωρινής κυβέρνησης όταν ξεσπάει η επανάσταση δίνει εντολή στο στρατό της Πετρούπολης να σηκώσουν τις γέφυρες του Νέβα.
Αλλά τα συντάγματα της φρουράς και οι κόκκινοι φρουροί αντεπιτίθενται. Πιάνουν τις γέφυρες. Καταλαμβάνουν το Κεντρικό ταχυδρομείο. Ενώ από την Κροστάνδη καταφτάνει σε ενίσχυση της επανάστασης ο στόλος της Βαλτικής.
Αργά το απόγευμα και το βράδυ της 6 προς 7 Νοέμβρη οι μονάδες των μοτοσυκλετιστών περνάνε με το μέρος της επανάστασης. Ο Κερένσκι ζητά από το Γενικό Επιτελείο να του στείλουν από το μέτωπο πιστά στρατεύματα. Οι μονάδες όμως αρνούνται να βαδίσουν κατά της Πετρούπολης. Οι κόκκινοι φρουροί κόβουν τις τηλεφωνικές γραμμές, που συνδέουν τα Χειμερινά Ανάκτορα. Και καταλαμβάνουν το σταθμό της Φινλανδίας.
Ο Λένιν βρίσκεται ακόμα στην παρανομία. Φοβάται τις αναβολές. Ακράδαντα πιστεύει ότι πρέπει να συλληφθεί η προσωρινή κυβέρνηση. Πριν την έναρξη του Συνεδρίου των Σοβιέτ. Στις δέκα και μισή το βράδυ, γράφει το γνωστό γράμμα προς την Κεντρική Επιτροπή. Ζητάει να πάει στην έδρα της που είναι και έδρα του επιτελείου της επανάστασης. Στο Σμόλνι. Του το αρνούνται. Αποφασίζει να πάει με τα πόδια μεταμφιεσμένος. Φτάνει τα μεσάνυχτα. Ανεβαίνει στο δεύτερο πάτωμα. Και στέλνει να του φέρουν ένα μέλος της Κεντρικής Επιτροπής.΄Ερχεται ο Στάλιν.
Στη συνέχεια ο Λένιν ελέγχει την πορεία της εξέγερσης. Σε όλες τις λεπτομέρειες. Παρόντων του Στάλιν και του Σβέρντλοφ. Αργότερα τον επισκέπτεται ο Τρότσκι. Μια αντιπροσωπεία από τη Μόσχα. Καθώς και πολλά στελέχη από τις εργοστασιακές επιτροπές. Τις συνοικίες. Και τις στρατιωτικές μονάδες. Στο μεταξύ στο Προκοινοβούλιο ο Κερένσκι ζητά να συλληφθούν οι ηγέτες του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Και των μπολσεβίκων. Ευσεβής πόθος. Τον οποίο ξέρει ότι είναι ανίκανος να τον πραγματοποιήσει. Το Προκοινοβούλιο του αρνείται ψήφο εμπιστοσύνης. Και εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο καταδικάζει μεν την εξέγερση. Αλλά απαιτεί να γίνει ειρήνη. Και αγροτική μεταρρύθμιση.
Στη Μόσχα ο στρατηγός Καλέντιν που έχει την υποστήριξη των μεγαλοβιομηχάνων ετοιμάζεται να χτυπήσει την επανάσταση. Από την άλλη μεριά το Γενικό Επιτελείο είναι πρόθυμο να εκκενώσει την Πετρούπολη. Και στα πλαίσια των εχθροπραξιών του πρώτου παγκοσμίου πολέμου να την παραδώσει στους Γερμανούς. Προτιμά την γερμανική κατοχή παρά τη νίκη της επανάστασης!
Η Ρωσία απ΄άκρη σ΄άκρη φλέγεται από τις φλόγες της Επανάστασης. Η ηγεσία των μποσλεβίκων έχει γίνει ένα: Μια καρδιά και μια ψυχή. Στον ίδιο ρυθμό φαίνεται να χτυπά η καρδιά του Λένιν, του Στάλιν, του Τρότσκι…Ποιός μπορεί να φανταστεί αυτή τη στιγμή εκείνα τα φοβερά που θα επακολουθήσουν στις σχέσεις της μπολσεβίκικης ηγεσίας μετά την επανάσταση;
Τα εθνικά κινήματα στη Φινλανδία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, στον Καύκασο και στην κεντρική Ασία ασκούν μεγάλη πίεση υπέρ της επανάστασης. Και οι μπολσεβίκοι πετυχαίνουν να κατακτήσουν την πλειοψηφία σε εκατοντάδες Σοβιέτ. Την ίδια νύχτα τα κόκκινα τμήματα καταλαμβάνουν στην Πετρούπολη χωρίς δυσκολία. Τους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Το Κεντρικό ταχυδρομείο. Την κρατική τράπεζα. Την ηλεκτρική εταιρία.
Δύο στρατοί είναι στρατοπεδευμένοι μέσα στην πόλη. Ο Κερένσκι έχει διατάξει τους ευέλπιδες, τους γιούνγκερς, και μερικά από τα πιστά συντάγματα γύρω από τα Χειμερινά Ανάκτορα και το Ανάκτορο Μαρίνσκι. Ο ίδιος είναι μέσα στα Χειμερινά Ανάκτορα. Και άδικα καλεί σε βοήθεια τους στρατηγούς. Που πριν ένα μήνα ήσαν στασιαστές. Δεν ανταποκρίνονται. Και μένει τελείως απομονωμένος στο παλάτι των τσάρων στρατηγός χωρίς στρατό.
Στο μεταξύ στις 6 Νοέμβρη η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή με διακήρυξή της αφού καταγγέλει τους οπαδούς του αντεπαναστάτη Κορνίλοφ που κινητοποιούν τις δυνάμεις τους για να συντρίψουν το πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ και να διαλύσουν τη Συντακτική Συνέλευση, καλεί τους κατοίκους της Πετρούπολης:
«Να συλλαμβάνουν τους αλήτες και τους πράκτορες των μαύρων εκατονταρχιών. Και να τους οδηγούν στον Επίτροπο του Σοβιέτ. Με την πρώτη απόπειρα που θα κάνουν ύποπτα στοιχεία της αντεπανάστασης για να προκαλέσουν ταραχές, λεηλασίες ή συμπλοκές οι ένοχοι θα παταχθούν αμέσως. Και χωρίς έλεος. Πολίτες βασιζόμαστε στην ηρεμία και στην ψυχραιμία σας. Η υπόθεση της τάξης και της επανάστασης βρίσκεται σε καλά χέρια».
Παράλληλα το καταδρομικό Αβρόρα έχει στρέψει τα κανόνια του προς τα Χειμερικά Ανάκτορα. Ενώ καταφτάνουν οι πεζοναύτες από την Κροστάνδη. Μερικές χιλιάδες άνδρες βρίσκονται στο πλευρό του Κερένσκι. Ο οποίος εγκαταλείπει τα Χειμερινά Ανάκτορα. Και πάει να συναντήσει τα στρατεύματα του στρατηγού Κρασνόφ. Που του μένουν πιστά. Στις δέκα το πρωϊ δημοσιεύεται το διάγγελμα του Λένιν προς τους πολίτες της Ρωσίας:
«Η Προσωρινή Κυβέρνηση ανατράπηκε. Η κρατική εξουσία πέρασε στα χέρια του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Της Στρατιωτικής επαναστατικής επιτροπής. Που βρίσκεται επικεφαλής του προλεταριάτου. Και της φρουράς της Πετρούπολης».
Το μεσημέρι οι επαναστάτες κατέλαβαν το ανάκτορο Μαρίνσκι. Και διέλυσαν το Προκοινοβούλιο. Στο Ναυαρχείο και στο Ναύσταθμο κυματίζει η κόκκινη σημαία. Τα Χειμερινά Ανάκτορα τα φρουρούν ευέλπιδες και κοζάκοι. Τα συντάγματα της Πετρούπολης, οι ναύτες της Βαλτικής, οι κόκκινοι φρουροί ετοιμάζονται να καταλάβουν το Παλάτι. Ο Στόλος από την Κρονστάνδη μπαίνει στο Νέβα. Και αγκυροβολεί δίπλα στο Αβρόρα. Η εξέγερση εξελίσσεται ειρηνικά. ΄Ολα τα στρατηγικά σημεία καταλαμβάνονται. Χωρίς να πέσει μια τουφεκιά.
Στις 14 και 35΄ αρχίζει η συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Στο προεδρείο είναι ο Τρότσκι. Και δίπλα του ο Κάμενεφ. Και ο Ζινόβιεφ. Ο Λουνατσάρσκι. Και ο Βολοντάρσκι.
Εκ μέρους της Στρατιωτικής επαναστατικής επιτροπής ο Τρότσκι αναγγέλει την παρουσία του Λένιν στο συνέδριο. Και την πτώση της Προσωρινής Κυβέρνησης. Ο Λένιν ανεβαίνει στο βήμα. Μιλάει για τη νίκη της εργατοαγροτικής επανάστασης και τονίζει ότι μια νέα εποχή αρχίσει στην ιστορία της Ρωσίας. Που με τη σημερινή Τρίτη Ρωσική Επανάσταση πρέπει να οδηγήσει στη νίκη του σοσιαλισμού.
Αργότερα ενώ εξελίσονται οι εργασίες του συνεδρίου των Σοβιέτ και οι μπολσεβίκοι κερδίζουν την πλειοψηφία κανονιές ακούγονται από το καταδρομικό Αβρόρα που βομβαρδίζει τα Χειμερινά Ανάκτορα. Η έφοδος στα Χειμερινά Ανάκτορα θα κρατήσει μερικές ώρες. Στη μία και τριάντα μετά τα μεσάνυχτα οι ναύτες μπαίνουν μέσα. Στις δύο και δέκα πρώτα λεπτά οι υπουργοί της Προσωρινής κυβέρνησης συλλαμβάνονται. Στις τρείς και δέκα πρώτα λεπτά ο Κάμενεφ που έχει εκλεγεί Πρόεδρος του Συνεδρίου αναγγέλει πως τα χειμερινά Ανάκτορα κατελήφθησαν. Το Συνέδριο εγκρίνει διάγγελμα με το οποίο αναγγέλλει την εγκαθίδρυση της νέας εξουσίας.
Τα θύματα της Επανάστασης ήσαν περίπου διακόσιοι νεκροί στις 7 Νοέμβρη. Και συνολικά χίλιοι από τα γεγονότα του Μαρτίου και ύστερα. Οι αντεπαναστάτες από το εσωτερικό, αριστοκρατία, λευκοφρουροί και ξένοι εισβολείς επιβάλουν τον εμφύλιο πόλεμο. Οι μπολσεβίκοι στο τέλος τον κέρδισαν. Αλλά η χώρα βγαίνει καθημαγμένη. Και περικυκλωμένη από τον εξωτερικό εχθρό. Ενώ επαναστατικά κινήματα σε ευρωπαϊκές χώρες δεν στέφονται από επιτυχία.
Σ΄αυτή την τραγωδία και το χάος προσπαθεί να βάλει τάξη το Κόμμα των Μπολσεβίκων. Αρχίζουν οι διαφωνίες για να καταλήξουν στην επιβολή της εξουσίας του ενός: Του Στάλιν. Ο Λένιν σιγά, σιγά επιβεβαιώνεται. Το κόμμα στάθηκε ανίκανο να λειτουργήσει δημοκρατικά. Οι τεράστιες δυσκολίες, μαζί και ο αγροίκος Στάλιν δεν το επέτρεψαν. Κάμφθηκαν τελικά οι όποιες αντιστάσεις. Και παρέλυσαν σταδιακά σχεδόν οι πάντες στην «επέλαση» της προσωπολατρείας.
Είναι ν΄απορεί κανείς πώς δεν βρέθηκε, έστω κάποιος με ψυχή μέσα από το κόμμα, να επιχειρήσει την φυσική εξόντωση του δικτάτορα.΄Ισα ίσα συνέβη το παράδοξο να οδηγούνται μπολσεβίκοι ηγέτες στο θάνατο σαν προδότες και πράκτορες του ιμπεριαλισμού από το καθεστώς της προσωπολατρείας και εκεί να ορκίζονται πίστη στον Στάλιν. Αλλά παράλληλα υπάρχουν περιπτώσεις ανδρείων ασυμβίβαστων μέχρι το τέλος αγωνιστών που καταγγέλουν τη δικτατορία του Τζουγκασβίλι.
Ο Στάλιν ήταν ανίκανος να λειτουργήσει δημοκρατικά. Και εμπρός στους μεγάλους κινδύνους και τις αντιξοότητες εμφανίζεται ψοφοδεής και αδρανής.΄Ενα ανθρωπάκι.΄Οπως πραγματικά ήταν!
Κι όταν ενεργεί κι αποφασίζει το κάνει για να συκοφαντήσει. Να σκοτώσει. Να καταστρέψει. Κι όλα αυτά στο όνομα του σοσιαλισμού! Στο όνομα του «ατσάλινου» εαυτού του. Αυτό σημαίνει Στάλιν, ατσάλινος. Στο όνομα αυτού του άθλιου «πατερούλη». Δεν είχε το σθένος και την παιδεία να λειτουργήσει δημοκρατικά. Ούτε την ικανότητα να συγκρουστεί χίλιες φορές με τους συντρόφους του στην Κεντρική Επιτροπή. Και κείνη να παίρνει τις καλύτερες των αποφάσεων. ΄Οπως με μαεστρία και με απλότητα έκανε ο πραγματικός ηγέτης: Ο Λένιν!
Αντίθετα αυτό το υποκείμενο τασόταν πότε με τη μια και πότε με την άλλη άποψη συντρόφων του. Για να τους περάσει στο τέλος όλους από μαχαίρι. Επειδή είχαν την …τόλμη να συγκρουστούν με τη δική του γνώμη. Που τελικά δεν ήταν δική του. Ηταν σχεδόν πάντοτε δική τους! Κι είχε τη δολιότητα αυτός ο κρυψίνους και υποκριτής, αυτό το πλεγματικό κοντό ανθρωπάκι, κι αναφερόμαστε αποκλειστικά στη δική του νοσηρή περίπτωση βέβαια, να αντιπαραθέτει τη γνώμη ενός συντρόφου στη γνώμη άλλου. Για να… επιβάλει ούτε λίγο, ούτε πολύ τη δική τους γνώμη για δική του!
Η λατρεία του αρχηγού
Τον βοήθησαν βέβαια οι δυσκολίες. Στη Ρωσία από την ίδρυσή της ακόμα η λατρεία του αρχηγού αποτελούσε βαθιά παράδοση. Ο Λένιν που πέθανε στις 21-1-1924, όσο ζούσε δεν την ενεθάρρυνε καθόλου γιατί ήταν ένας ηγέτης απλός και μετριόρφων και στο έπακρο δημοκρατικός. Το 12ο συνέδριο των Σοβιέτ μετά το θάνατό του για να τιμήσει τη μνήμη του μετονόμασε την Πετρούπολη σε Λένινγκραντ!
Είχαν βέβαια, προηγηθεί και τιμηθεί άλλοι εν ζωή. Η πόλη Γκάτσινα είχε γίνει Τρότσκι στα 1923 προς τιμήν του Τρότσκι! Το Αικατερινπούργκ μετονομάστηκε το 1924 σε Σβερντλόφσκ. Αλλά εν αγνοία του Σβέρντλοφσκ που είχε πεθάνει το 1919.
Το 1924 επίσης το Ελισαβετγκράντ έγινε ζώντος του Ζινόβιεφ, Ζινόβιεφσκ! ΄Αλλά αυτό δεν γλύτωσε αργότερα τον Ζινόβιεφ από την εγκληματική μανία του Στάλιν! Και στις 10 Απριλίου 1925 το Τσαρίτσιν έγινε Στάλιγκραντ! Αυτή η παράδοση έφτασε ως τον Μπρέζνιεφ που εικονιζόταν με ένα σορό παράσημα στο στήθος. Και σε μας τους ΄Ελληνες φάνταζε γελοίος σαν τον Δελαπατρίδη!
Συγγραφέας: Τα παραλές. Ξεχνάς τη θεωρητική συνεισφορά του Στάλιν. ΄Ηταν ένας οξύνους και βαθιά καταρτισμένος μαρξιστής…
Τύπος: Μη με προκαλείς! ΄Ενας αδίστακτος εγκληματίας ήταν! Σε είκοσι πέντε εκατομμύρια υπολογίζονται τα θύματα των εκκαθαρίσεών του. Αλλά και ένας σύντροφος να χανόταν άδικα, πάλι εγκληματίας θα ήταν! Και αν διατηρείς οποιεσδήποτε επιφυλάξεις για τον Στάλιν για οποιουσδήποτε λόγους αυτό αφορά εσένα.΄Οχι εμένα. Στην ιστορία τα πράγματα πρέπει να λέγονται με το όνομά τους.
Κι αυτά που λέω εγώ εδώ τα άντλησα από την Ιστορία Της Σοβιετικής ΄Ενωσης του Γάλλου κομμουνιστή συγγραφέα Ζαν Ελλενστέιν. Που γράφηκε αρκετά πριν την κατάρρευση των ανατολικών χωρών. Και ο οποίος μάλλον σταλινικός μπορεί να χαρακτηριστεί. Επίσης από το τετράτομο έργο του Ρώσου στρατηγού και διδάκτορα φιλοσοφικών επιστημών Ντμίτρι Βολκογκόνοφ με τίτλο «Θρίαμβος και Τραγωδία- Ι.Β.Στάλιν» (1989) και πολλά άλλα.
Ξέρεις τι φρόντισε να κάνει αυτό το ανθρωπάκι; Ο Στάλιν; Τον Ιούλιο του 1926 είχε ληφθεί μια απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος. Η οποία τέθηκε σε ψηφοφορία στο 15ο συνέδριο του Κόμματος στα 1927 με πρόταση του Ορτζονικίτζε για εφαρμογή της. Η απόφαση αυτή αναφερόταν στη δημοσίευση της «Διαθήκης» και άλλων σημειώσεων του Λένιν στα ΄Απαντά του.
Αυτή λοιπόν η πρόταση εγκρίθηκε ομόφωνα από το Συνέδριο! Αλλά ποτέ όσο ζούσε ο Στάλιν (μέχρι το 1953) δεν εφαρμόστηκε! Και να φανταστείς ότι στα 1927 η εξουσία του Στάλιν ήταν μεν σημαντική. Αλλά περιορισμένη. Γιατί λειτουργούσε ακόμα κάπως η συλλογική ηγεσία.
Αλλά στο μεταξύ στα 1925 στο 14ο συνέδριο του Κόμματος τα στελέχη μπορούσαν να κάνουν κριτική στον Στάλιν. ΄Ετσι ο Κάμενεφ είπε από το βήμα του συνεδρίου: «Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο σύντροφος Στάλιν δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει το ρόλο του (σαν γραμματέας). Στην αποκατάσταση της ενότητας του μπολσεβίκικου επιτελείου. Είμαστε αντίθετοι στο δόγμα της εξουσίας ενός μόνο ανθρώπου. Είμαστε αντίθετοι στην δημιουργία ενός αρχηγού». Δεν εισακούστηκε όμως. Αλλά και ο Στάλιν διαβεβαίωνε το κόμμα ότι:
«Πώς να καθοδηγηθεί το κόμμα χωρίς τον Ρίκοφ. Χωρίς τον Μολότοφ. Χωρίς τον Καλίνιν. Χωρίς τον Τόμσκι. Χωρίς τον Μπουχάριν;… Είναι αδύνατη οποιαδήποτε άλλη καθοδήγηση εκτός από τη συλλογική. Είναι ηλίθιο μετά τον Λένιν, να ονειρεύεται κανείς οτιδήποτε άλλο»!
Ποιός θα υποψιαζόταν τότε μετά από αυτές τις διαβεβαίωσεις ότι πράγματι ο Στάλιν «ηλίθια» θα ονειρευόταν. Και «ηλίθια» θα ενεργούσε για να επιβάλει την λατρεία του προσώπου του; Κάποια στιγμή στα 1926, όχι χωρίς λόγο βέβαια, αλλά μέσα από βαθύτατες διαφωνίες, καθαιρείται από το Πολιτικό Γραφείο ο Ζινόβιεφ. Την ίδια χρονιά η Κεντρική Επιτροπή αποφάσισε την απομάκρυνση του Τρότσκι από το Πολιτικό Γραφείο και αφαίρεσε από τον Ζινόβιεφ τη θέση του αντιπροσώπου του Κόμματος στην Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Στις αρχές Αυγούστου 1927 η Κ.Ε. καθαίρεσε από τις γραμμές της ομόφωνα τον Τρότσκι και τον Ζινόβιεφ. Στις 27 Σεπτέμβρη ο Τρότσκι που μαζί με άλλα στελέχη ασκούσε όντως αντιπολίτευση στο κόμμα διαγράφηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Στις 14 Νοέμβρη η Κ.Ε. αποφάσισε να διαγράψει από το κόμμα τον Τρότσκι και τον Ζινόβιεφ. Και από την Κ.Ε. τους Κάμενεφ, Σμίλγκα, Ρακόφσκι και Ευδοκίμοφ. Ενώ πολλά άλλα στελέχη διαγράφηκαν από την Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου. Στις 16 Νοέμβρη αυτοκτόνησε ο Γιόφφε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις διαγραφές!
Ο Τρότσκι εξόριστος με την οικογενειά του από τις 18 Γενάρη 1928 στην ΄Αλμα -΄Ατα της Κεντρικής Ασίας έμεινε εκεί μέχρι τον Φλεβάρη του 1929. Οπότε εκδιώχθηκε από τη Σοβιετική ΄Ενωση. Μετά έζησε κάμποσο καιρό στην Τουρκία. ΄Υστερα στην Ευρώπη. Και τέλος εγκαταστάθηκε στο Μεξικό. Μέχρι τη δολοφονία του στα 1940. Βέβαια η βασική διαφωνία με τον Τρότσκι ήταν ότι αυτός αρνιόταν τη δυνατότητα της νίκης του σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα. Η ιστορία πάντως δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη.
Ο Στάλιν όξυνε τις αντιθέσεις. Αυτός είναι ο εμπνευστής της δολοφονίας του Τρότσκι. Δεν ήταν πράγματι σε θέση, όπως είχε επισημανθεί από τον Κάμενεφ να αποκαταστήσει την ενότητα στο επιτελείο του κόμματος! Συνειδητά ή ψαρεύοντας στα θολά νερά που φροντίζει να τα κάνει πιο θολά, προετοιμάζει το έδαφος για την επιβολή της απόλυτης εξουσίας του.
Εμπρός σε άλλες δυσκολίες και στην αντίσταση που συναντούσε η κολεκτιβοποίηση της γης ο Στάλιν άρχισε να αναπτύσσει τη θέση «της όξυνσης της πάλης των τάξεων στην περίοδο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού». ΄Εντονη διαμάχη ξεσπά στους κόλπους του κόμματος. Ο Μπουχάριν , που μαζί με άλλους θα ονομαστεί από τον Στάλιν και την πλειοψηφία της Κ.Ε. «δεξιά αντιπολίτευση», με ένα άρθρο του στην «Πράβντα» στις 30 Σεπτέμβρη του 1928, θα υπενθυμίσει ότι:
«Το βασικό σχέδιο της πολιτικής, της τακτικής και της στρατηγικής μας είχε τεθεί και προκαθοριστεί από τον Λένιν. Η εκβιομηχάνιση της χώρας οφείλει να γίνει πάνω στη βάση των οικονομιών. Της ποιοτικής βελτίωσης της δουλειάς. Της ανάπτυξης του συνεταιρισμού ανάμεσα στους χωρικούς. Δηλαδή με τον πιο απλό και εύκολο τρόπο. Και χωρίς να μεταχειριστούμε τη βία. Για να σύρουμε τους χωρικούς στην οικοδό-μηση του σοσιαλισμού»!
Τον ίδιο καιρό, στις 20 Ιανουαρίου 1929, και η σύζυγος του Λένιν, η Κρούπσκαγια, με άρθρο της στην Πράβντα τόνιζε ότι σύμφωνα με τον Λένιν: «Δεν υπάρχει τίποτα πιο ανόητο από τη σκέψη να χρησιμοποιηθεί ο καταναγκασμός στον τομέα των σχέσεων με το μεσαίο χωρικό…Το να φαντάζεται κανείς ότι θα μπορούσε η κολεκτιβοποίηση της γης να αποφασιστεί και να επιβληθεί εκ των άνω, θα ήταν τρέλα»!
Τι απαντούσε η άλλη πλευρά η εμπνεόμενη από τον Στάλιν με «νοοτροπία» ταύρου εν υαλοπωλείω; ΄Ελεγε: «Καθήκον μας δεν είναι να μελετήσουμε την επιστήμη των οικονομικών. Αλλά να την μεταρρυθμίσουμε. Δεν δεσμευόμαστε από κανέναν νόμο. Δεν υπάρχει φρούριο που να μη μπορούν οι μπολσεβίκοι να το καταλάβουν εξ εφόδου. Το θέμα του ρυθμού εξαρτάται από την απόφαση των ανθρώπινων όντων»!
Αυτή τη στιγμή η πλειοψηφία του κόμματος συμφωνούσε με τον Στάλιν που βιαζόταν.. Ο Τρότσκι από την ΄Αλμα-΄Ατα κατηύθυνε δραστήρια την αντιπολίτευση. Ενθαρρυνόμενος από τον Ρακόφσκι και από πληροφορίες σχετικά με διαφωνίες στο Πολιτικό Γραφείο, χάρη στις συνομιλίες Μπουχάριν-Κάμενεφ, που ο Τρότσκι είχε φροντίσει να δημοσιευτούν παράνομα στη Μόσχα στις αρχές του 1929.
Κατά τον Μπουχάριν, ο Βοροσίλοφ κι ο Καλίνιν ήσαν διστακτικοί. Αλλά ακολουθούσαν τον Στάλιν. ΄Οπως κι ο Ορτζονικίτσε. Αντίθετα οι Αντρέγιεφ, Κίροφ, ηγέτης του κόμματος στο Λένινγκραντ, που αργότερα θα δολοφονηθεί, Γιάγκοντα, υποδιευθυντής της Ογκεπεού (Ενιαία Κρατική Πολιτική Διεύθυνση) ήσαν έτοιμοι να τον παραμερίσουν!
Kατά του Ενός
Αλλά ο Στάλιν μαέστρος στα ανακατώματα αντεπιτίθεται κατά του κινδύνου της «δεξιάς παρέκλισης». Που την ταυτίζει με την τροτσκιστική αντιπολίτευση. Και την ίδια μέρα που δημοσιεύεται το άρθρο της Κρούπσκαγια στη Πράβδα, 20 Ιανουαρίου 1929, γνωστοποιείται στον Τρότσκι η απέλασή του από τη Σοβιετική ΄Ενωση. Ακριβώς τότε με προκηρύξεις από την πλευρά του Τρότσκι γίνονται γνωστές οι συνομιλίες ανάμεσα στον Μπουχάριν και τον Κάμενεφ.
Ο Μπουχάριν είχε δηλώσει σύμφωνα μέ τα κείμενα που διαβάστηκαν στο 16ο συνέδριο του κόμματος από τον Ορτζονικίτζε και τον Ρουτζουτάκ ότι: «Τα γραφειοκρατικά στοιχεία μέσα στο κόμμα μας πλήθυναν. Το κόμμα δεν συμμετέχει στην επίλυση των προβλημάτων. ΄Ολα φτιάχνονται εκ των άνω. Είμαστε αντίθετοι στο να επιλύνονται προβλήματα διεύθυνσης του Κόμματος από έναν μόνον άνθρωπο. Είμαστε αντίθετοι στην υποκατάσταση του συλλογικού ελέγχου με τον έλεγχο που ασκείται από ένα μόνο πρόσωπο.΄Οποιο κι αν είναι το κύρος αυτού του προσώπου»!
Συγγραφέας: Είναι δυνατόν να έχουν ειπωθεί τέτοια πράγματα; Μα αυτά είναι προφητικά. Δικαίωσαν δηλαδή οι εξελίξεις τον Μπουχάριν;
Τύπος: Ναι τον δικαίωσαν. Αλλά εκείνη την εποχή η πλειοψηφία της Κ.Ε του κόμματος φοβούμενη διάσπασή του, υποστήριξε τον Στάλιν. Κι εκείνος στην Ολομέλεια της Κ.Ε. τον Απρίλη του 1929 φρόντισε αφού καταδικάστηκε «η δεξιά παρέκκλιση» να επιπλήξει ο ίδιος τον Μπουχάριν για τα προηγούμενα θεωρητικά του λάθη. Στηριζόμενος γι΄αυτό στις σημειώσεις του Λένιν. Δηλαδή στη «Διαθήκη» του. Από τις οποίες σημειώσεις έκρυβε με επιμέλεια το τμήμα που έλεγε ότι ο Στάλιν είναι ακατάλληλος για τη θέση του γραμματέα του κόμματος!
Ο Μπουχάριν απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου της Κομιντέρν. Και του αρχισυντάκτη της «Πράβντα». Και ο Τόμσκι από τη θέση του γραμματέα των συνδικάτων. Ο Ρίκοφ έμεινε στη θέση του προέδρου του Συμβουλίου των επιτρόπων του λαού. Και οι τρείς πειθάρχησαν στις εμπνεόμενες από τον Στάλιν αποφάσεις του κόμματος του Απρίλη του 1929. Για να επιταχυνθεί ο ρυθμός της εκβιομηχάνισης και της κολεκτιβοποίησης της γης. Δηλαδή της αναγκαστικής εκβιομηχάνισης και της αναγκαστικής κολεκτιβοποίησης!
Συγγραφέας: ΄Αραγε η εγκληματική δράση του Στάλιν δεν καθορίζεται εκτός των άλλων και από τα εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά του; ΄Ισως εξαρτάται κι απ΄αυτά. Ξέρεις ότι το αριστερό του χέρι ήταν ατροφικό. Δυο δάχτυλα στο αριστερό του πόδι, το δεύτερο και το τρίτο, ήσαν κολλημένα. Η τσαρική αστυνομία τον περιγράφει σαν ισχνό με μαύρα και πυκνά μαλλιά. Μουστάκι λεπτό. Πρόσωπο στικτό. Γεμάτο φακίδες ανεμοβλογιάς. Σχήμα κεφαλής οβάλ. Μέτωπο λείο και στενό. Φρύδια τοξοειδή. Μάτια βαθουλωτά καστανά με κιτρινάδα. Μύτη ευθύγραμμη. ΄Υψος 1,62μ. Κάτω γνάθος οξεία. Φωνή σιγανή. Στο αριστερό αυτί κρεατοελιά.
Ο πατέρας του ήταν μέθυσος και τον έδερνε άγρια. Ας θυμηθούμε τον Χίτλερ. Το ίδιο έκανε και ο δικός του πατέρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε παιδί που το δέρνει ο πατέρας του θα εξελιχθεί σε εγκληματία. Κάθε περίπτωση απαιτεί τη δική της ανάλυση. Γιατί καμιά δεν είναι ίδια με άλλη ή με άλλες.
Πήγαινε για παπάς σε ιερατική σχολή στο Γκόρι της Γεωργίας. ΄Ισως αυτό δίνει εξήγηση στο νοσηρό δογματισμό του. Αν παρατηρήσει κανείς καλά μια φωτογραφία του του 1893 όταν ήταν μαθητής στο Γκόρι θα νιώσει να ανακατεύεται μέσα του μ΄αυτό το παπαδοπαίδι. ΄Ετσι τουλάχιστον ένιωσα εγώ προσπαθώντας να αποβάλω και την ελάχιστη προκατάληψη. Στο πρόσωπό του ζωγραφίζεται η μετέπειτα ζωή και δράση του. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν δυνατό να πάρει άλλο δρόμο. Αλλά δεν τον πήρε. ΄Εγινε αυτό το τέρας. Όταν αργότερα η μάνα του τον είδε «μεγάλο και τρανό» του είπε: καλύτερα να είχες γίνει παπάς. Πράγματι αν είχε γίνει παπάς ίσως άλλη να ήταν η ιστορία της μετέπειτα Σοβιετικής ΄Ενωσης και ίσως να μην είχε καταρρεύσει.
Μειονεκτούσε ο Στάλιν έναντι όλων των γύρω από τον Λένιν επαναστατών: Στη μόρφωση. Στη γοητεία. Στο ύψος. Είναι μόλις 1,62 μ. Ο Χρουστσόφ είχε πει στο 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ ότι ενίσχυε τις σόλες των παπουτσιών του για να φαίνεται ψηλότερος! Είναι σημαδεμένος από τη φύση ο άνθρωπος. Τι άνθρωπος; Τρόπος του λέγειν. Ατροφικό αριστερό χέρι. Κολλημένα δυό δάκτυλα του αριστερού του ποδιού…Προσκολλήθηκε στον Λένιν του οποίου των εντολών ήταν διεκπεραιωτής. Και είναι ν΄απορεί κανείς γιατί ο Λένιν δεν κράτησε απέναντί του άλλη στάση έγκαιρα.
Για να μη βρεθεί εκεί που βρέθηκε αυτό το τέρας με ανθρώπινη μορφή. Είπε βέβαια ο Λένιν με την διαθήκη του στο κόμμα να προσέξουν. Αλλά αρκούσε αυτό; Η ιστορία απέδειξε πως όχι.
Διακρινόταν όμως σε κάτι σημαντικό. Είχε τρομερή θέληση. Και απύθμενο μίσος για τους ανθρώπους γύρω του. Για τους συνεργάτες του Λένιν.΄Ολους τους «καθάρισε»! Μέλη της Κ. Ε του κόμματος. Στελέχη του στρατού. Και του κρατικού μηχανισμού.
Σκοτώνει και διαστρέφει. Για να συνεχίσει να σκοτώνει με μια νοσηρή μανία. ΄Ολους τους βγάζει εχθρούς του λαού. Και τα κίνητρά του είναι κυρίως προσωπικά.΄Αρχισε να καθαρίζει από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Μετά όταν έφτιαξε το δικό του μηχανισμό συνέχισε αδίστακτα την ίδια τακτική. ΄Ηταν αναπόφευκτη η αναρρίχησή του στην κομματική ιεραρχία; Σίγουρα όχι. Αλλά φαίνεται ότι μπροστά στην τεράστια θέλησή του οι πάντες στο τέλος παρέλυσαν. Τεράστια θέληση είχε και ο Χίτλερ, ο οποίος δεν κρύβει στον «Αγώνα μου» οτι πρέπει ο ηγέτης να χρησιμοποιεί αδίστακτα για την επίτευξη των σκοπών του το πιο μεγάλο ψέμα. Το έκανε. Το ίδιο έκανε και ο Στάλιν με διαφορετικές δικαιολογίες.
Τύπος: και οι επιτεύξεις επί της εποχής του;
Συγγραφέας: δεν μπορούμε να μιλάμει για επιτεύξεις. Δημιούργησε μηχανισμούς: Στο κόμμα. Στο κράτος. Στη διοίκηση. Στην αστυνομία. Στη δικαιοσύνη. Ποιά δικαιοσύνη; Στο τέλος αυτός αποφάσιζε ποιός θα ζούσε και ποιός θα πέθαινε! Και οι τεράστιες ικανότητες που επέδειξε δήθεν στη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου είναι ένα άλλο παραμύθι. Στη διάρκεια των δύο-τριών πρώτων εβδομάδων του πολέμου παρέλυσε! Θυμήθηκε την παλιά του παθητικότητα όταν ήταν εξόριστος του τσαρικού καθεστώτος. Και τον τελευταίο σοβιετικό πολίτη να βάζανε εκείνη την εποχή να μιλήσει από το ραδιόφωνο θα εμψύχωνε τους πάντες. Οι λαοί της Σοβιετικής ΄Ενωσης ήταν ήδη έτοιμοι να αποκρούσουν τη φασιστική επίθεση. Χρειαζόταν ο σπινθήρας. Τον έδωσε ο Στάλιν. Εστω και καθυστερημένα. ΄Οπως θα δούμε παρακάτω. ΄Αλλωστε ο κόσμος δεν ήταν πληροφορημένος για τα εγκλήματά του. Είχε φροντίσει και γι΄αυτό. Συκοφαντούσε κι εκτελούσε αδίστακτα αυτούς που συκοφαντούσε σαν εχθρούς του λαού. Κατά τα πρότυπα της Γαλλικής Επανάστασης.
Ο μηχανισμός που οικοδόμησε ο δικτάτορας είχε διαβρώσει τα πάντα και ήλεγχε τα πάντα. Αυτό το πέτυχε σταδιακά, μεθοδικά και αδίστακτα. Κι έγινε απόλυτος δυνάστης. Οι προσπάθειες των μετέπειτα ηγετών της Σοβιετικής ΄Ενωσης να κάνουν την αποσταλινοποίηση και να οικοδομήσουν τον σοσιαλισμό απέτυχαν. Η κόπρος της ανομίας και της δικτατορίας του Στάλιν είχε γίνει βουνό. Η απόλυτη εξουσία έφερε και την απόλυτη διαφθορά. Και οι δυο μαζί την κατάρρευση.
Η προσωπικότητα του Στάλιν που οικοδομήθηκε τεχνητά στο λαό λειτούργησε σαν σύμβολο. Ο λαός δεν ήξερε με ποιόν είχε να κάνει. Κι όταν με τον Χρουστσόφ στο 20ο συνέδριο έγιναν γνωστά τα αίσχη της δικτατορίας του Στάλιν ο κόσμος δεν τα πίστεψε! Η πλύση εγκεφάλου ήταν επι τριάντα χρόνια πολύ μεγάλη. Δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Είχε γίνει πεποίθηση. Δόγμα. Θρησκεία. ΄Ολα τα μεγάλα τα απέδιδαν στον Στάλιν. ΄Οτι αυτός ήταν ο πραγματικός ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αυτός ο οικοδόμος του σοσιαλισμού. Αυτός ο μέγας στρατηλάτης και στρατάρχης. Αυτός ο μέγας ηγέτης του μεγάλου πατριωτικού πολέμου!
Στέλεχος Τρίτης Κατηγορίας
Και δεν ήταν παρά ένα στέλεχος τρίτης κατηγορίας. Καθώς μειονεκτούσε έναντι όλων των άλλων μπολσεβίκων επαναστατών. Για την εποχή του δεν ήταν παρά ένα τίποτα. Κι αυτό το τίποτα λειτούργησε όπως και στην περίπτωση του Χίτλερ. Μεγάλο ατού να μην είναι κανείς τίποτα! Είχε όμως γιγάντια θέληση. Και με τη θέληση αυτή αυτό το κοντό κομπλεξικό ανθρωπάκι έγινε απόλυτος δυνάστης. Που εμπρός στο δικό του απολυταρχικό καθεστώς ωχριούσε η απολυταρχία των τσάρων. ΄Οταν λοιπόν έγινε απόλυτος δυνάστης ποιός θα τολμούσε να ρωτήσει αν αυτό το ανθρωπάκι είχε ύψος 1, 62 μ.; Ποιός αν είχε ατροφικό αριστερό χέρι; ΄Η κολλημένα δάχτυλα στο πόδι; Ποιος ότι είχε σιγανή φωνή και αγοραφοβία; Και καμιά ρητορική ικανότητα; ΄Οπως ο Λένιν ή ο Τρότσκι ή ο Μπουχάριν και ο Ζινόβιεφ;
Μήπως είχε δυνατή πένα; Καθόλου. Μια αποστεωμένη γλώσσα είχε. Και τα κείμενά του δεν είχαν καμιά δύναμη. Γι΄αυτό έπρεπε να τους καθαρίσει όλους. Για να μην τον συγκρίνουν μ΄εκείνους τους προικισμένους μπολσεβίκους ηγέτες. Και τότε αν ακουγόταν μόνο η δική του φωνή ποιός θα πρόσεχε αν ήταν σιγανή και ασθενική; ΄Ηταν η φωνή του πατερούλη! Που σταδιακά έγινε η φωνή του ενός και μοναδικού. Του προικισμένου δήθεν με όλα τα χαρίσματα.
Είχε επιβληθεί με τη βία σαν αναντικατάστατος. Ο μοναδικός. Ο θεός! Κάθε άλλη φωνή και σκέψη είχαν παραλύσει. Αλλά κι αν εκδηλώνονταν δεν τις άκουγε κανένας. Γιατί πνίγονταν στη γέννησή τους. Ποιός και από πού να τις ακούσει; Τα μέσα ενημέρωσης, το κόμμα, η αστυνομία, το κράτος είχαν αλωθεί και ελέγχονταν από τον ένα και μοναδικό! Αυτός τα μπορούσε όλα. Οι άλλοι όχι! ΄Η μάλλον χωρίς αυτόν δεν μπορούσαν τίποτα. Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα τέτοιο φαινόμενο εμφανίζεται στην ιστορία. ΄Εστω κι αν απαιτεί τη δική του ιδιαίτερη συγκεκριμένη και ενδελεχή ερμηνεία.
Ο Στάλιν ανίκανος για στρατιωτική υπηρεσία
Τον αποκαλούσαν: Πατερούλη. Σοφό αρχηγό. Αθάνατο πνεύμα.΄Αξιο τιμονιέρη. Αήττητο στρατηλάτη. Αυτόν που το Φλεβάρη του 1917 κρίθηκε ανίκανος από τη Στρατολογία του Κρασνογιάρσκ για στρατιωτική υπηρεσία λόγω σωματικών ατελειών.
Τα τέσσερα χρόνια στην εξορία πριν από την επανάσταση τα πέρασε μέσα σ΄ένα κλίμα περίεργης παθητικότητας. Και δεν εκδηλωνόταν καθόλου σαν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος. Ο Στάλιν δεν ήταν σε θέση να κάνει τίποτα γιατί δεν εργάστηκε ποτέ του. Δεν είχε καμιά ειδικότητα. Και μετά την επανάσταση ήρθε καιρός που «όλα τα ήξερε και όλα τα μπορούσε»! Το τσαρικό καθεστώς δεν υποχρέωνε τους εξόριστους να εργάζονται. Τους επέτρεπε να διαβάζουν. Και ακόμα, λόγω της χαλαρής φρούρησης, να δραπετεύουν. Ο Στάλιν όταν ανήλθε στην εξουσία κατάργησε αυτά τα μέτρα του τσαρικού καθεστώτος. Και εφάρμοσε δικά του. Από τα οποία κανένας «εχθρός της σοβιετικής εξουσίας» (τροτσκιστής, ζινοβιεφικός, εσέρος κλπ.) δεν ήταν δυνατό να γλυτώσει. Τα καταδιωκτικά του όργανα ήταν ανελέητα. Κυνηγούσαν τους δραπέτες. Και τους έπιαναν ζωντανούς ή νεκρούς!
Ο Στάλιν όπως προκύπτει από μαρτυρίες σύγχρονων του (Νταν, Μάρτοφ, Σουβάριν) είχε συμμετοχή σε κάμποσες ληστείες. Οι οποίες ονομάζονταν «απαλλοτριώσεις» για την επανάσταση. Τουλάχιστον σαν ένας από τους οργανωτές τους. Σε μία τέτοια ληστεία που έγινε το 1907 στην Τιφλίδα στην επίθεση κατά της φρουράς κοζάκων που συνόδευε άμαξα με χρηματαποστολή συμμετείχε και ο Τζουγκασβίλι (Στάλιν). Και είχαν «απαλλοτριωθεί» τριακόσιες χιλιάδες ρούβλια. Μάλιστα ο Στάλιν εκείνη την εποχή είχε διαγραφεί από την κομματική οργάνωση για ανάμειξη σε τέτοιες «απαλλοτριώσεις»! Ο Στάλιν δεν τοποθετήθηκε ποτέ καθαρά και ξάστερα για όσα του καταλογίζονταν σχετικά μ΄εκείνη την εποχή.
Δεν παρέλειψε όμως ποτέ με μεγάλη επιμέλεια και επιμονή να εξιδανικεύσει το ρόλο του στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Δεν δίστασε να κατασκευάσει ρόλο πρωταγωνιστή για τον εαυτό του. Διαστρέφοντας γεγονότα. Για να αναγορευτεί σε ήρωα κατόπιν εορτής. Συμμετείχε βέβαια στην πενταμελή σύνθεση του Στρατιωτικού Επαναστατικού Κέντρου. Η οποία απαρτιζόταν από μέλη της Κ.Ε. Και στην Στρα-τιωτική Επαναστατική Επιτροπή. Που καθοδηγούσαν την επανάσταση. Αλλά, λόγου χάρη, δεν είναι ανάμεσα στα μέλη του εκλεγμένου προεδρείου του 2ου Πανρωσικού Συνεδρίου των Σοβιέτ εργατών. Αγροτών. Και στρατιωτών βουλευτών. Το οποίο άρχισε τις εργασίες του το βράδυ της 25ης Οκτώβρη.
Εκεί είναι οι Λένιν, Τρότσκι, Κάμενεφ, Ζινόβιεφ, άλλοι μπολσεβίκοι ηγέτες και αριστεροί εσέροι. Αλλά όχι ο Στάλιν. Αυτός ήταν εκτελεστικό όργανο των τρεχουσών εντολών του Λένιν. Ενώ συμμετείχε σε όλα σχεδόν τα επαναστατικά όργανα δεν ήταν αρμόδιος για τίποτα το συγκεκριμένο. Η λογική του δεν πήγαινε πέρα από τη λογική του «άσπρου-μαύρου». Η οποία δεν θέλει κανένα ταλέντο και καμιά διορατικότητα. ΄Οταν δεν ήταν έτοιμος να υποστηρίξει μια από δύο απόψεις τόριχνε στην παθητικότητα και την αναμονή.
Η Εφημερίδα των Μπολσεβίκων, η Πράβντα, καθοδηγούνταν από τους Κέμενεφ, Μπουράνοφ και Στάλιν. Για τη διεύθυνση της εφημερίδας του καταλογίζονται πολιτικές «διαλήψεις». Γιατί ενώ είχε συνηθίσει να εκτελεί αποφάσεις και να εφαρμόζει τη «γραμμή» η διεύθυνση της εφημερίδας απαιτούσε διορατικότητα, δυνατή ελεύθερη σκέψη και σαφή αντίληψη της τότε περίπλοκης κατάστασης. Δηλαδή ικανότητες που ο Στάλιν δεν τις διέθετε. Βέβαια κάποια χρόνια αργότερα, το 1924, ο Στάλιν είχε ακόμα την εντιμότητα να τοποθετηθεί αυτοκριτικά. Για κάποια λάθη που είχε κάνει παλιότερα. Σαν μέλος της διεύθυνσης της Πράβντα. Αλλά ενώ καθ΄όλη τη δεκαετία του 1920 παραδεχόταν ακόμα κάποια μεμονωμένα λάθη και αποτυχίες του αργότερα καθώς εξελισσόταν σε «αναμάρτητο», «αλάνθαστο», «σοφό» και «μεγάλο τιμονιέρη» δεν ήταν δυνατό να γίνεται λόγος για κάτι τέτοιο!
Αδίστακτος Χασάπης
Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου ο Στάλιν διακρίθηκε εκπληρώνοντας υπεύθυνες αποστολές της Κ.Ε. του κόμματος στο Νότο. Καθώς του είχαν δοθεί έκτακτες υπερεξουσίες. Κατέφευγε όμως από τότε πολύ συχνά σε ακραία μέτρα. ΄Εδινε διαταγές για εκτέλεση σαμποταριστών. ΄Υποπτων στρατιωτικών. Και γενικότερα προσώπων που κατά τη γνώμη του «έβλαπταν την υπόθεση». Είχε έμμονες ιδέες Και ήταν αδίστακτος στις αποφάσεις του. Στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου πίστεψε στην παντοδυναμία της βίας. Η οποία κατά τη γνώμη του δικαιολογείται πάντα εφόσον στρέφεται κατά των εχθρών! Βία εφάρμοσε και στο Τσαρίτσιν, μετέπειτα Στάλινγκραντ, στο Πέρμ και στην Πετρούπολη. Ο Λένιν τον επέκρινε ευθέως στο 8ο συνέδριο του κόμματος για τις εκτελέσεις που διέταξε κατά την παραμονή του στο Τσαρίτσιν.
Επιδίωξή του δεν ήταν να νικήσει τον αντίπαλο ή εκείνον που αργότερα βάφτιζε αντίπαλο. Αλλά να τον εξοντώσει! Στις επιδιώξεις του έδειχνε τεράστια θέληση και αποφασιστικότητα. Και ενεργούσε σκληρά και ανελέητα! ΄Ηταν βέβαια πιστός εκτελεστής των οδηγιών του Κέντρου. ΄Οταν όμως του ζητούσαν κάτι περισσότερο απ΄αυτό που ο ίδιος ήθελε στις απαντήσεις και στη συμπεριφορά του ήταν αισθητές: Η ευθυξία. Και η αμηχανία. Ανάμεικτες με τις ιδιοτροπίες του. Τις οποίες έγκαιρα είχε επισημάνει ο Λένιν.
Οι μέθοδοι της δουλειάς του ήταν πάντα δικτατορικές. Στο κόμμα τα καθοδηγητικά στελέχη ήξεραν ότι ο Στάλιν δεν ήταν μόνο ένας αφοσιωμένος εκτελεστής. Αλλά και ειδικός στην εφαρμογή «έκτακτων εκκαθαριστικών μέτρων». ΄Οπως απομακρύνσεις. Παραπομπή στο στρατοδικείο. Και εκτελέσεις. Ανάλογα με την περίπτωση. Στο Τσαρίτσιν στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου είχαν συλληφθεί: Ο μηχανικός Αλεξέγιεφ. Οι δυο γιοί του. Και μερικοί πρώην αξιωματικοί. Με την κατηγορία της συμμετοχής σε αντεπαναστατική οργάνωση. Ο Στάλιν διέταξε: «Εκτέλεση». Χωρίς κάποια ανάκριση. ΄Η παραπομπή σε δίκη. ΄Ετσι οι συλληφθέντες εκτελέστηκαν αμέσως!
Ο Στάλιν μισούσε ιδιαίτερα τον Τρότσκι. Του οποίου ήταν υφιστάμενος. Δεν του άρεσαν το κύρος του. Η ευγλωττία. Η μόρφωση. Η λάμψη του! Τηρούσε πάντα μια αδιάλλακτη στάση. Που άγγιζε τα όρια της κακόβουλης απόρριψης των άλλων απόψεων. Ενώ ήξερε εκείνο που είχε πει ο Λένιν ότι: «Η κακία γενικά παίζει στην πολιτική τον πιο άσχημο ρόλο». Αν κάποιος δεν συμφωνούσε μαζί του έσπευδε να του υπενθυμίσει: Το κύρος του Κέντρου. Τις οδηγίες της Μόσχας. Αμφισβητώντας την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια του συνομιλητή του. ΄Οσοι συγκρούστηκαν μαζί του στον εμφύλιο πόλεμο το πλήρωσαν ακριβά δύο δεκαετίες αργότερα. ΄Ηταν τέρας μνησικακίας.
Συνεργάστηκε όταν ήταν στο Νοτιοδυτικό Μέτωπο με τον διοικητή του Μετώπου Α.Ι.Γεγκόροφ. Μελλοντικό στρατάρχη της Σοβιετικής ΄Ενωσης. Αλλά στα χρόνια των εκκαθαρίσεων του 1937, εν γνώσει και με την έγκριση του Στάλιν, ο Γεγκόροφ διώχθηκε σκληρά. Παρά το γεγονός ότι απευθύνθηκε ο ίδιος προσωπικά στον Στάλιν. Ζητώντας του να δείξει επιείκια. Και υπενθυμίζοντάς του ότι στον εμφύλιο πόλεμο «έτρωγαν από την ίδια καραβάνα»!
Το περίεργο είναι ότι το 1920 τάχθηκε με το μέρος του Γιεγκόροφ, μόνο και μόνο γιατί είχε ζητήσει την αντικατάστασή του ο Τρότσκι. Για κάποια αποτυχία του στην Ουκρανία για την οποία ευθυνόταν και ο Στάλιν! Ο Γεγκόροφ δεν «παραδέχθηκε την ενοχή του». Ούτε «εκτελέστηκε.΄Οπως ψευδώς ανέφερε στις 16 Μαρτίου 1939 ο στρατοδίκης Ούλριχ προς τον Στάλιν. Πέθανε κατά την ανάκριση!
Μαζί με την «υπόθεση» Γεγκόροφ το «Στρατιωτικό Συμβούλιο του Ανωτάτου Δικαστηρίου» είχε εξετάσει κεκλεισμένων των θυρών (!) τις υποθέσεις συνολικά 436 ατόμων. Τελικά απ΄αυτούς καταδικάστηκαν σε εκτέλεση και εκτελέστηκαν 413!
Ο Στάλιν διαμορφώθηκε σαν ηγέτης στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Αφοσιώθηκε μέχρι μονομανίας σε μια ιδέα. Μόλις επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχε θέσει η ηγεσία, η βούληση, η σκληρότητα, η αδιαλλαξία και η αποφασιστικότητά του κατέπληξαν τα άλλα στελέχη και συνεργάτες του στο κόμμα. Δεν αμφισβήτησε ποτέ τον Λένιν. Ενώ δεν του άρεσαν οι «διανοούμενοι». Οι «συγγραφείς». Και οι «εμιγκρέδες». ΄Οπως ειρωνικά αποκαλούσε πολλά στελέχη του κόμματος. Που είχαν αυτές τις ιδιότητες. Ιδιότητες που είχε βέβαια και ο Λένιν.
Η διανοητική και πνευματική επιρροή του τελευταίου στον Στάλιν ήταν ολοκληρωτική. Αν ο Λένιν δεν πέθαινε νωρίς, ο Στάλιν είναι βέβαιο θα εξελισσόταν σαν ηγέτης δεύτερης-τρίτης σειράς. Σε κάποιο κομματικό. ΄Η κρατικό αξίωμα. Δυστυχώς τα άλλα στελέχη του κόμματος, οι «διανοούμενοι» δεν κατόρθωσαν μετά να φράξουν το δρόμο στον δικτάτορα, δεσπότη και νέο τσάρο Στάλιν για να μη σφετεριστεί την εξουσία στο Κόμμα και στο κράτος!
Το 1923 ακόμα ο Στάλιν στο 12ο συνέδριο του κόμματος εφιστούσε τον κίνδυνο για δέκα-δεκαπέντε έμπειρα στελέχη να σχηματίσουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Και να αποκοπούν από τις μάζες. Αλλά την περίοδο 1937-1938 ενεργούσε σαν απόλυτος μονάρχης. Καταφεύγοντας σε ανέλεητη βία. Με εκκαθαρίσεις. Φυλακίσεις Βασανιστήρια. Και εκτελέσεις στελεχών!
Είναι γνωστό το δίδυμο των στελεχών Κάμενεφ-Ζινόβιεφ για τη μακρά θητεία τους στο κόμμα. Είναι γνωστό επίσης ότι αρθρογράφησαν στον τύπο κατά της προετοιμαζόμενης οκτωβριανής ένοπλης εξέγερσης. Και δέχθηκαν την κριτική του Λένιν. Ο Ζινόβιεφ διετέλεσε επί εφτά χρόνια πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Είχε ηφαιστειώδη ενεργητικότητα. ΄Εστω με μεταπτώσεις. Και «δυνατή πέννα». Και οι δυο ήσαν δεινοί ρήτορες και αξιόλογοι δημοσιολόγοι. Συνεργάτες του Στάλιν. Μάλιστα ο τελευταίος ήταν συνεξόριστος του τσαρικού καθεστώτος με τον Κάμενεφ. Και οι δυο στον καιρό τους είχαν εδραιώσει τη θέση του Στάλιν.
Αξίζει να θυμηθούμε όσα είχε πει το 1925 ο Κάμενεφ στο 14ο συνέδριο του κόμματος για τον Στάλιν. Ο οποίος ήταν ήδη γενικός γραμματέας: «Νομίζω, ότι ο Γενικός γραμματέας δεν είναι το πρόσωπο που μπορεί να συσπειρώσει γύρω του το παλιό μπολσεβίκικο επιτελείο… Είμαι πεπεισμένος ότι ο σύντροφος Στάλιν δεν μπορεί να παίξει το ρόλο συνδετικού κρίκου του μπολσεβίκικου επιτελείου. Τασσόμαστε κατά της θεωρίας του «αρχηγού». Τασσόμαστε εναντίον της κατασκευής «αρχηγού»! Λόγια προφητικά. Αλλά δεν ήταν αρκετά για να κλείσουν το δρόμο στον Στάλιν. Ο αδίστακτος μηχανοράφος Στάλιν αφού τους χρησιμοποίησε και τους δυο για να εδραιώσει την εξουσία του. Τους βασάνισε. Τους φυλάκισε. Και μια νύχτα στα τέλη του 1936 τους εκτέλεσε!
΄Οποιο στέλεχος διακρινόταν σε κάτι και είχε ήθος και προσωπικότητα ο Στάλιν τον μισούσε. Και στο τέλος όταν έγινε απόλυτος δυνάστης δεν του ξέφευγε. Τον καρατομούσε με μια νοσηρή μανία. Αφού συνήθως υφίστατο κάθε είδους πιέσεις και βασανιστήρια. Για να «ομολογήσει»! Ένα τέτοιο στέλεχος, που είχε διαδεχθεί τον Λένιν στο αξίωμα του Προέδρου του Συμβουλίου λαϊκών Επιτρόπων ήταν και ο Α.Ι.Ρίκοφ. Ο οποίος το 1922 είχε συγγράψει μια εργασία για την «οικονομική κατάσταση της χώρας». Και έλεγε τα πράγματα με τ΄όνομά τους.
Η Νέα Οικονομική Πολιτική
Από τότε ήταν ένθερμος υποστηρικτής της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ) του Λένιν. Και κατά της επίλυσης των οικονομικών προβλημάτων με καθαρά διοικητικές μεθόδους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 τάβαλε ευθέως με την οικονομική πολιτική του Στάλιν. Λέγοντάς του: «Η δική σας πολιτική ούτε που μυρίζει καν οικονομία». Ο Τζουγκασβίλι εξωτερικά δεν έδειξε ότι ταράχτηκε. Είχε αυτή την ικανότητα. Αλλά την επίπληξη του Ρίκοφ δεν την ξέχασε. Ο Ρίκοφ ήταν επίσης από το 1926 επικεφαλής του Συμβουλίου Εργασίας και ΄Αμυνας. Και της Επιτροπής για την Επιστήμη και την προώθηση της Επιστημονικής Σκέψης.
Μιλώντας το Μάρτιο του 1922 στην Ολομέλεια του σοβιέτ της Μόσχας, είπε πως είναι ανεπίτρεπτο να κατρακυλήσουμε ξανά στις μεθόδους του «πολεμικού κομμουνισμού». ΄Ασκησε αυστηρή κριτική σ΄όσους επιτίθενται στη ΝΕΠ. Και ζήτησε να εγκαταλειφθούν οι μέθοδοι βίας στο χωριό. Και να τηρείται η «επαναστατική νομιμότητα». Ο Στάλιν τα θυμόταν όλα αυτά. Και έτσι ο Ρίκοφ θα μιλήσει για τελευταία φορά στη ζωή του σε Ολομέλεια της Κ.Ε. Απορρίπτοντας τις κατηγορίες σε βάρος του: Για κατασκοπία. Για πράξεις δολιοφθοράς. Και για τρομοκρατία!
Ένα άλλο στέλεχος, ο Μ.Π.Τόμσκι, που είχε πάρει μέρος σε τρείς επαναστάσεις και ήταν έμπειρος συνδικαλιστής εκπαραθυρώθηκε από το Προεδρείο του Πανενωσιακού Κεντρικού Συμβουλίου των Συνδικάτων από την κλίκα του Στάλιν. Ο Τόμσκι αυτοκτόνησε στις 22 Αυγούστου 1936. Διαμαρτυρόμενος μ΄αυτό τον τρόπο για την μονοκρατορία του «αρχηγού». Και το βάρβαρο καθεστώς της τρομοκρατίας. Ο Στάλιν όταν έμαθε για την αυτοκτονία το μόνο που είπε ήταν ότι αυτή «επιβεβαιώνει την ενοχή του απέναντι στο κόμμα»!
Ένα άλλο στέλεχος με το οποίο ο Στάλιν είχε κάνει μαζί του φυλακές και εξορίες, ο Μ.Β.Φρούνζε, που κατείχε για κάμποσο διάστημα το αξίωμα του Επιτρόπου του Πολεμικού Ναυτικού, υπέφερε από έλκος του στομάχου. Αλλά είχε περάσει η πρόσκαιρη επιδείνωση της ασθένειάς του. Ο Στάλιν και ο Μικογιάν πήγαν στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν και επίμονα ζήτησαν από τον καθηγητή Ροζάνοφ να γίνει επέμβαση. Ενώ μετά το θάνατό του πολλοί γιατροί είπαν ότι η εγχείρηση δεν ήταν απαραίτητη! Και ο ίδιος ο Φρούνζε έγραψε στη γυναίκα του πριν από την εγχείρηση: «Αισθάνομαι απόλυτα υγιής και μάλιστα μου φαίνεται κάπως γελοίο όχι μόνο να πάω αλλά ούτε καν να σκεφτώ για εγχείρηση. Παρ΄όλα αυτά και τα δύο ιατρικά συμβούλια αποφάσισαν να την κάνουν»!
Οι συνεργάτες του Λενιν στο κόμμα είχαν υποτιμήσει τον Στάλιν. Κι αυτός ο κρυψίνους ενεργούσε με ψυχρό υπολογισμό, σκληρότητα και ένδεια συναισθημάτων. Κι αφού τους ονόμαζε κατά βούληση «εχθρούς του λαού» τους καθάριζε αδίστακτα.
Αν η μεγαλοφυϊα μετριέται με το μακέλεμα τότε ο Στάλιν δεν ήταν απλώς μια μετριότητα όπως τον είχε αποκαλέσει ο Τρότσκι. Αλλά γιγάντια μεγαλοφυϊα. ΄Ηταν αυτός που «ανακάλυψε» κάποια στιγμή ξαφνικά ότι στον εμφύλιο πόλεμο τον Κόκκινο Στρατό τον καθοδηγούσαν αποκλειστικά «εχθροί». ΄Οπως ο Τρότσκι. Ο Μπλούχερ. Ο Γιεγκόροφ. Ο Τουχατσέφσκι. Ο Ουμπορέβιτς. Ο Ντιμπένκο. Ο Αντό-νοφ-Οβσέγενκο. Ο Σμίλγκα. Ο Μουράλοφ. Και χιλιάδες άλλοι «προδότες». Οι διευθύνοντες την σοβιετική βιομηχανία «ανακάλυψε» ότι ήσαν «παράσιτα»: Ο Πιατακόφ. Ο Ζελένσκι. Ο Σερεμπριακόφ. Ο Λίφτσιτς. Ο Γκρίνκο. Ο Λέμπεντ. Ο Σεμιόνοφ. Και αμέτρητοι άλλοι.
Οι επικεφαλής της σοβιετικής διπλωματίας βαφτίστηκαν «κατάσκοποι». ΄Οπως ο Κρεστίνσκι. Ο Ρακόφσκι. Ο Σοκόλνικοφ. Ο Καραχάν. Ο Μποκομόλοφ. Ο Ρασκόλνικοφ. Και πάρα πολλοί άλλοι. Ο Στάλιν ύπουλος, πανούργος και αδίστακτος αυτοαναγορεύτηκε σε μοναδικό ερμηνευτή. Και υπερασπιστή του λενινισμού και του μαρξισμού. Με μαεστρία και μεγάλη επιδεξιότητα κατόρθωσε να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του.
΄Οσο και να θλίβεται κανείς, να λυπάται και να σιχαίνεται να ασχοληθεί με τις εγκληματικές επιδόσεις του Στάλιν οφείλει να το κάνει. Διότι αυτός το άνθρωπος κατόρθωσε να σπιλώσει. Και να οδηγήσει στο θάνατο αμέτρητους τίμιους και ικανούς αγωνιστές. Αμέτρητους απλούς πολίτες. Στο όνομα του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Ο σταλινισμός διάβρωσε τα πάντα. Η σήψη προσέβαλε σε όλους τους αρμούς τους: Πολιτική. Οικονομία. Κοινωνία. Κόμμα. Ιδεολογία… Και η σήψη αυτή οδήγησε στην κατάρρευση αυτού του εκτρώματος που είχε ονομαστεί σοσιαλισμός.
O Στάλιν με την άσκηση ανελέητης βίας και με μηχανισμούς παντού οργανωμένους στα μέτρα του ξεπέρασε στις επιδόσεις: Κάθε κλίκα. Κάθε μαφία. Κάθε εγκληματική οργάνωση ανά τους αιώνες σ΄αυτόν τον πλανήτη. Και όσο πιο αποτρόπαιη είναι μια δικτατορία τόσο πιο αποφασιστικά πρέπει να καταγγέλλεται και να γίνονται τα πάντα ακόμα και να χρησιμοποιείται η βία για να ανατραπεί. Οι δικτάτορες δεν αφήνουν κανένα περιθώριο. Η βία καταλύεται με τη βία.
Αλλά έστω και εκ των υστέρων η απομυθοποίηση του είναι επιβεβλημένη. Η πληθώρα των πληροφοριών που παρέχει η ιστορική έρευνα είναι καταλυτική και για τον Στάλιν και για την δικτατορία του.
Αν επιμένει έστω και ένας άνθρωπος μετά από όσα εκτέθηκαν παραπάνω και από όσα θα εκτεθούν στη συνέχεια να βρίσκει στις μέρες μας έστω και ίχνος ηγετικών ικανοτήτων και πολύ περισσότερο ίχνος ανθρωπιάς σ’ αυτόν τον άνθρωπο τότε: ΄Η είναι ένας αφελής πιστός.΄Η εξαρτά ποικίλα συμφέροντα από την υποστήριξη του δικτάτορα. Κάθε αναφορά στον Στάλιν μετά από την πληθώρα των στοιχείων που μας παρέχει η ιστορική έρευνα δεν θα πρέπει να γίνεται παρά μόνο για να καταδικασθεί η εγκληματική πολιτική του.
Κάθε κόμμα που θέλει να ονομάζεται κομμουνιστικό δεν πρέπει να αναφέρεται σ΄αυτόν παρά μόνο για να τον καταδικάσει. Διότι το σύστημα που αυτός επέβαλε δεν ήταν τίποτε άλλο από κρατικός ληστρικός καπιταλισμός. Και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από τις επιδόσεις του: Ο τσαρισμός. Η φεουδαρχία. Και ο ιμπεριαλισμός. Στις χειρότερες στιγμές τους. Επομένως κάθε κομμουνιστικό κόμμα που στηρίζεται στη σταλινική παράδοση πρέπει να αυτοδιαλυθεί εφ΄όσον δεν έχει ήδη διαλυθεί. Και να ανασυγκροτηθεί πάνω στις αρχές της δικαιοσύνης. Του σοσιαλισμού. Και της δημοκρατίας!
Γενικός Γραμματέας
Ο Στάλιν εκλέχτηκε στη θέση του Γενικού Γραμματέα από την Ολομέλεια της Κ.Ε. της 3ης Απριλίου 1922 με πρόταση του Κάμενεφ! ΄Ετσι κατέλαβε ταυτόχρονα τρία αξιώματα. Γιατί είχε ήδη εκλεγεί μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Και μέλος του Οργανωτικού Γραφείου. Στην ίδια Ολομέλεια εκλέχτηκε επταμελές πολιτικό γραφείο με την εξής σύνθεση: Λένιν. Τρότσκι. Στάλιν. Κάμενεφ. Ζινόβιεφ. Τόμσκι. Και Ρίκοφ. Και τρείς αναπληρωματικοί: Μπουχάριν. Μολότοφ. Καλίνιν. Εννέα μήνες μετά την εκλογή του Στάλιν στο αξίωμα του Γενικού Γραμματέα από διάφορες απερίσκεπτες ενέργειές του ο Λένιν πείστηκε ότι δεν έκανε για τη θέση αυτή. Σ΄αυτό συνετέλεσε, απ΄αφορμή την υγεία του Λένιν, και η βάναυση συμπεριφορά του Στάλιν κατά της γυναίκας του Λένιν, της Κρούπσκαγια.
Ο Λένιν θα ζητήσει με το γνωστό γράμμα του προς το συνέδριο που έγινε στο διάστημα από Δεκέμβριο 1922- Ιανουάριο 1923, την ανάκληση του Στάλιν. Από τη θέση του γενικού γραμματέα. Ο Τρότσκι διατείνεται στα απομνημονεύματά του ότι μόνο η ασθένεια εμπόδισε τον Λένιν «να συντρίψει πολιτικά τον Στάλιν». Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αν ζούσε θα γινόταν αυτό που ήθελε ο Λένιν.
Από την άλλη μεριά ο Τρότσκι τροφόδοτησε την αντίθεσή του με τον Στάλιν. Γιατί μεταξύ άλλων δεν δέχτηκε το Σεπτέμβριο του 1922 να αναλάβει την αντιπροεδρία του Συμβουλίου Λαϊκών Επιτρόπων. Δηλαδή να γίνει αναπληρωτής του Λένιν. Ο Τρότσκι περίμενε ότι η υλοποίηση της υπόδειξης του Λένιν για μετάθεση του Στάλιν θα έφερνε αναπόφευκα αυτόν στη θέση του Γενικού Γραμματέα του κόμματος. ΄Ομως τα πράγματα εξελίχθηκαν αλλιώς. Ο Στάλιν με την βοήθεια της παλιάς φρουράς μπόρεσε να δημιουργήσει ένα σύστημα γραφειοκρατικό. Το οποίο δεν είχε καμιά σχέση με τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό.
Αλλά πως μπόρεσε εν τέλει ο Τζουγκασβίλι να εδραιωθεί για τρείς περίπου δεκαετίες στην κορυφή της εξουσίας; Εκτός των άλλων για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να ληφθούν υπ΄όψιν: Η ιστορία της Ρωσίας με τις μοναρχικές-τσαρικές παραδόσεις. Το χαμηλό επίπεδο πολιτικής καλλιέργειας του λαού και του κόμματος. Η έλλειψη δημοκρατικών παραδόσεων και η επικράτηση του μονοκομματισμού. Η απουσία νομικών εγγυήσεων κατά της κατάχρησης εξουσίας. Και άλλα.
Και πάλι όμως λαμβανομένων υπ΄όψιν των παραπάνω λόγων μοιάζει να βρέθηκε αναπάντεχα στην κορυφή της εξουσίας ένας άνθρωπος: Χωρίς μόρφωση. Χωρίς επάγγελμα. Χωρίς προσωπική γοητεία. Χωρίς ηφαιστειώδες ταπεραμέντο επαναστάτη.
Είναι όμως βέβαιο ότι ο Στάλιν ανέβηκε στην κορυφή λόγω επιδέξιων υπολογισμών που πήγαζαν άπο άμετρη φιλοδοξία. Και λόγω επίσης επιδέξιου χειρισμού του μηχανισμού του κόμματος. Κι ακριβώς σ΄αυτό το σημείο τον υποτίμησαν τα άλλα μέλη του πολιτικού γραφείου. Ενώ αυτός την ίδια στιγμή έδειχνε «μεγαλοφυή» ενεργητικότητα και διορατικότητα. Και όταν άρχισε να χτυπά το καμπανάκι ότι έπρεπε να αντικατασταθεί, αυτός ήταν ήδη Γενικός Γραμματέας. ΄Ηθελε πάρα πολύ να διατηρήσει τη θέση του. Και δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να την διατηρήσει. ΄Ετσι απλά και κυνικά. Χωρίς ηθικές αναστολές.
Σ΄αυτό αποδείχθηκε «μεγάλος».
Ενας «μεγάλος» που η δικτατορική του δράση εμπεριείχε τα στοιχεία της κατάρρευσης του «δημιουργήματός του». Ο Στάλιν είχε την διεστραμένη ικανότητα ή μάλλον ανωμαλία να παίρνει με ηρεμία τις πιο σκληρές αποφάσεις. Προέβαινε σε διακηρύξεις δήθεν υπέρ του σοσιαλισμού. Αλλά τον κρατικό μηχανισμό του παλιού καθεστώτος δεν κατόρθωσε να τον αλλάξει.
Στο τέλος τον «μεταμόρφωσε» σε «περισσότερο κράτος». Περισσότερη βία. Μεγαλύτερη καταπίεση κατά των μαζών. Με φυλακίσεις και με καταναγκαστικά έργα στα Γκουλαγκ. Με βασανιστήρια και εκτελέσεις. Παντού τον πρώτο λόγο είχε η βία. Με τη βία έγινε η κολεκτιβοποίηση. Με τη βία και η εκβιομηχάνιση. Δήθεν προς χάριν της οικοδόμησης του «σοσιαλισμού». Μεγάλοι πληθυσμοί εκτοπίστηκαν και ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους με το πρόσχημα ότι ήσαν εχθροί του λαού. Η παραμικρή διαμαρτυρία, ακόμη και η υποψία ότι κάποιοι είχαν άλλη άποψη ή διαφωνούσαν με κάτι επέσυρε την μήνι του Σταλιν πού έσπευδε με τους μηχανισμούς του της βίας: Να τσακίσει. Να φιμώσει. Να καταστείλει. Να συντρίψει…
Ο Στάλιν είναι ο αντίποδας του Λένιν. ΄Ασχετα αν ο τελευταίος τον προώθησε. Η οκτωβριανή επανάσταση είναι δημιούργημα του Λένιν. Την συλλαμβάνει. Την πραγματοποιεί. Την καθοδηγεί.
Η ιστορία απέδειξε πώς αυτό δεν ήταν αρκετό. Πέθανε γρήγορα. Και πριν από τον θάνατό του είχε ανοίξει ο δρόμος για τον Στάλιν. Η ηγεσία επί Λένιν λειτουργούσε συλλογικά. Επι Στάλιν κάθε συλλογικότητα βαθμιαία καταργήθηκε. Ο κρατικός μηχανισμός από την άλλη μεριά ήταν κληρονομιά αιώνων του τσαρισμού. Και αποδείχθηκε στην πορεία ότι όχι μόνο δεν ήταν είκολο να τσακιστεί αλλά «βελτιώθηκε» για να χρησιμοποιηθεί κατά το δοκούν από τον Στάλιν. Το φαινόμενο Στάλιν δεν είναι μονοσήμαντο. Είναι φαινόμενο ψυχολογικό. Ηθικό. Πνευματικό. Ιστορικό.
Βέβαια ο Στάλιν δεν ήταν το τέρας από τη μια μεριά και από την άλλη οι άγιοι αντίπαλοί του. Οι Τρότσκι, Κάμενεφ, Ζινόβιεφ και Στάλιν για κάμποσο διάστημα δρούσαν σαν μια μαφία. ΄Ο ένας υπονόμευε τον άλλο. Ο Στάλιν όταν έμαθε για το «γράμμα» του Λένιν υπέβαλε την παραίτησή του. Αλλά δεν έγινε δεκτή. Το ίδιο έκανε για δεύτερη φορά στο 15ο συνέδριο (Δεκέμβριος του 1927) όταν η τροτσκιστική-ζινοβιεφική αντιπολίτευση είχε συντριβεί. Αλλά τη δεύτερη φορά ήταν υποκριτική. Γιατί ήδη είχε εδραιώσει τη θέση του.
Ο Κάμενεφ και ο Ζινόβιεφ έκαναν πολλά στο 13ο συνέδριο ώστε η υπόδειξη του Λένιν για αντικατάσταση του Στάλιν να μην εφαρμοστεί! ΄Επεισαν τον Στάλιν να αναιρέσει την προφορική του δήλωση. Και του προτάθηκε να λάβει απλώς υπ΄όψιν του τις επιθυμίες και τις κριτικές παρατηρήσεις του νεκρού αρχηγού. Το «δίδυμο» ενεργούσε έτσι γιατί στη συγκεκριμένη στιγμή δεν ήθελαν να προωθηθεί ο Τρότσκι στη θέση του Γενικού Γραμματέα. Θέση που την προόριζαν για τον εαυτό τους. Και ο Τρότσκι και το «δίδυμο» υποτίμησαν τον Στάλιν. Αυτόν τον αγροίκο τον είχαν υπερβεί μέσα τους. Και τον είχαν απορρίψει. Αλλά εκείνος τους μισούσε. Γιατί υστερούσε έναντι αυτών στα πάντα.
Εξαιρετική Μετριότητα
Το μίσος του έγινε γιγάντιος υπηρέτης της φιλοδοξίας και της ματαιοδοξίας του. Ο Ζινόβιεφ και ο Κάμενεφ φοβούνταν τον Τρότσκι. Ενώ δεν θεωρούσαν επικίνδυνο τον Στάλιν. Ο Τρότσκι όμως που αποκαλούσε τον Στάλιν «εξαιρετική μετριότητα» τήρησε παθητική στάση. Περίμενε απλώς να τον καλέσουν. Και να του προσφέρουν τη θέση του Γενικού Γραμματέα! Ο Στάλιν όταν παραμέρισε με την βοήθεια των Κάμενεφ-Ζινόβιεφ τον Τρότσκι, έχασε κάθε ενδιαφέρον γι΄αυτούς. Μετά από δέκα χρόνια θα εγκρίνει εν ψυχρώ την φυσική τους εξόντωση. Εκείνοι ούτε που φαντάστηκαν ότι προωθούσαν τον μελλοντικό δήμιό τους. Μάλιστα ο Ζινόβιεφ στις αρχές της δεκαετίας του 1920 είχε υποτιμήσει τον Στάλιν λέγοντας: «Είναι καλός εκτελεστής. Αλλά πρέπει να μπορεί κανείς να τον διευθύνει. Γιατί δεν διαθέτει την ικανότητα της αυτοδιεύθυνσης»!
Το γράμμα του Λένιν που προοριζόταν για το 12ο συνέδριο τελικά παραδόθηκε από τη γυναίκα του, την Κρούπσκαγια, στην Κ.Ε.του Κόμματος στις 18 Μαίου 1924. Πέντε μέρες πριν από την έναρξη του 13ου συνεδρίου του κόμματος. Τα τότε μέλη του Πολιτικού Γραφείου μεταξύ των οποίων οι Ζινόβιεφ, Κάμενεφ, Στάλιν, Τρότσκι και Μπουχάριν δεν θέλησαν ή δεν μπόρεσαν να εμβαθύνουν και στις άλλες σκέψεις του Λένιν. Που διατύπωνε στο γράμμα. ΄Οπως, λόγου χάρη, για τη διεύρυνση της«δικτατορίας του προλεταριάτου». Προς την κατεύθυνση της δημοκρατίας. Τέλος οι Κάμενεφ, Ζινόβιεφ μαζί με τον Στάλιν αποφάσισαν να μην δοθεί δημοσιότητα στο «Γράμμα του Λένιν προς το Συνέδριο». Και παρότι το γράμμα αυτό δημοσιεύτηκε αργότερα, στη διάρκεια του 15ου συνεδρίου (Δεκέμβριος 1927) στο εσωτερικό δελτίο, δεν έφτασε ποτέ στα ευρύτερα στρώματα του κόμματος και του λαού.
Ο Στάλιν λοιπόν βοηθήθηκε στην κατάληψη της εξουσίας από τις παραλείψεις των άλλων μελών του πολιτικού γραφείου και ενεργά από τους Ζινόβιεφ-Κάμενεφ παρά τη θέληση του Λένιν. Ιδιαίτερα τον βοήθησε η στάση του Τρότσκι.
Το «γράμμα» είδε κάποια δημοσιότητα αργότερα το 1927. Αλλά ήδη η Γραμματεία είχε πάρει νέα μορφή: Στάλιν Γενικός Γραμματέας. Μολότοφ δεύτερος γραμματέας. Και Καγκάνοβιτς γραμματέας.΄Ηταν πλέον αργά. Στάθηκε μοιραία η μη εκπλήρωση έγκαιρα της θέλησης και της υπόδειξης του Λένιν. Βέβαια με την «διαθήκη» του ο Λένιν έδειχνε τον Στάλιν αρνητικά. Από μιαν άποψη όμως πυροδότησε τις αντιθέσεις που υπήρχαν ανάμεσα στα μέλη του Πολιτικού Γραφείου. Μετά το «γράμμα» ο Στάλιν ήδη επικεφαλής του μηχανισμού φαίνεται να ενεργεί με μαεστρία για να κρατήσει τη θέση του. Και την κράτησε.΄Ισως βοήθησε σ΄αυτό και η παράδοση της Ρωσίας, που έπασχε από το σύνδρομο της «ελέω θεού» απολυταρχίας των τσάρων, όπου ουσιαστικά ποτέ δεν λειτούργησαν μέχρι και σήμερα δημοκρατικοί θεσμοί.
Ο επιτυχημένος Λένιν είναι ίσως η εξαίρεση που επιβεβαίωσε τον κανόνα. Ο τσαρισμός συνεχίστηκε με τον Στάλιν. Και στις μέρες μας με τον πρόεδρο Γιέλτσιν ή τον πρόεδρο Πούτιν. Το ιστορικό κενό, το έλλειμμα δημοκρατίας, ακόμα πασχίζει απεγνωσμένα να καλυφθεί.
Επί Στάλιν άρχισε να λειτουργεί η ελιτίστικη αντίληψη της «κομματικής κορυφής». Εμφανίστηκαν διάφορα προνόμια. ΄Οπως οι συμπληρωματικές αμοιβές («φάκελλοι»). Προσωπικά βαγόνια για την ηγεσία. Και βίλες στο Νότο. Και πολυάριθμο «προσωπικό παροχής υπηρεσιών». Η σήψη στο όνομα των αρχών της ισότητας και της δικαιοσύνης άρχιζε σιγά-σιγά ή μάλλον συνεχίστηκε με νέα τώρα μορφή. Μέσα σ΄αυτό το ντεκόρ «λάμπει» η προσωπικότητα του Στάλιν. Την οποία ο ίδιος με περισσή επιμέλεια φιλοτεχνούσε και επέβαλε.
΄Ετσι έφτασε ο αθεόφοβος στας δυσμάς του βίου του να δεχθεί στην 70η επέτειο των γενεθλίων του, αυτός που διατύπωσε τη θέση ότι «όσο εδραιώνεται ο σοσιαλισμός τόσο οξύνεται η πάλη των τάξεων» να του κάνουν δώρο τα μέλη της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών ένα τόμο οκτακοσίων περίπου σελίδων. ΄Οπου οι λέξεις «μεγαλοφυής θεωρητικός», «μέγας στοχαστής», «μεγαλοφυής επιστήμονας» επαναλαμβάνονταν σχεδόν σε κάθε σελίδα! Και δεν αποδείχθηκε πως ήταν παρά ένας δογματικός τσαρλατάνος και εκχυδαϊστής των μαρξιστικών ιδεών.
Ο Στάλιν αντιλήφθηκε γρήγορα ότι δίπλα στις οργανωτικές ικανότητες που διέθετε μπορούσε να χρησιμοποιήσει διοικητικές μεθόδους για να επιβληθεί σαν θεωρητικός.
Τα κείμενά του όμως διακρίνονται για τον απλουστευτικό τους εκχυδαϊσμό και την αφέλεια των συλλογισμών του συντάκτη τους. Ο εκχυδαϊσμός, η απλούστευση, η σχηματοποίηση, η κατηγορηματικότητα προσέδωσαν στις απόψεις του Στάλιν έναν πρωτόγονα ορθόδοξο χαρακτήρα. Γιατί πίστευε όχι στην ελευθερία εκατομμυρίων σοβιετικών. Αλλά στην ελευθερία της εξουσίας. Την οποία καταχράστηκε κατάφωρα επί τρείς και πάνω δεκαετίες.
Ο Στάλιν έλεγε ο Τρότσκι «πρέπει να εξαναγκαστεί να εκπληρώσει τη θέληση του Λένιν». Δηλαδή να αντικατασταθεί από τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Ο τρόπος όμως που ενεργούσε ο Τρότσκι στην αντίθεσή του με τον Στάλιν βοήθησε τον τελευταίο να εδραιωθεί. Γα να ευνουχίσει σαν «μεγάλος θεωρητικός» την ανθρωπιστική ουσία του σοσιαλισμού με εκατόμβες θυμάτων. Το οικονομικό του «πιστεύω» ήταν κάτι περισσότερο από απλοϊκό. ΄Ηθελε χώρα κραταιά. Και την οδήγησε στο τέλος στην κατάρρευση δια της δικτατορίας του.
Αδίστακτος Συνωμότης
Ο Τρότσκι κατήγγειλε έγκαιρα το πραγματικό ποιόν του Στάλιν και δεν λύγισε μπροστά του. Αλλά κι αυτός υποτίμησε την πανουργία και την αποφασιστικότητα του «Ασιάτη με το ψυχρό σκοτεινό μυαλό αδίστακτου, ύπουλου και μεθοδικού ανατολίτη συνωμότη»! Ο Στάλιν δεν μισούσε κανέναν άλλο περισσότερο από τον Τρότσκι. Παρά μόνον τον Χίτλερ που τον εξαπάτησε αριστοτεχνικά και με το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ (1939) και με την απροσδόκητη για τον Στάλιν κήρυξη του πολέμου τo 1941.
Δεν θα ησυχάσει ο «ανατολίτης συνωμότης» από τον Τρότσκι παρά μόνο όταν τον δολοφονήσει με άνθρωπό του στο Μεξικό το 1940. Και ενώ όταν απελάθηκε ο Τρότσκι το 1929 από τη Σοβιετική ΄Ενωση ο Στάλιν διακήρυξε δημόσια ότι δεν επρόκειτο να διωχθούν οι συγγενείς του με την πρώτη ευκαιρία εξόντωσε και τις δυό οικογένειές του από τους δύο γάμους που είχε κάνει. Ο μεγαλύτερος γιός του Λέβ από το δεύτερο γάμο του έγινε δραστήριος τροτσκιστής. Και πέθανε πολύ νέος στο Παρίσι μετά την εκτόπιση του πατέρα του. Κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες!
Για το δεύτερο γιό του Σεργκέι Σεντόφ που είχε εξοριστεί στο Κρασνογιάρσκ, τον Ιανουάριο του 1937 δημοσιεύθηκε στην Πράβντα άρθρο με τίτλο: «ο γιός του Τρότσκι Σεργκέι Σεντόφ αποπειράθηκε να δηλητηριάσει τους εργάτες…Αυτός ο άξιος απόγονος του πουλημένου στο φασισμό πατέρα του. Που δούλευε στο σιδηρουργείο του εργοστασίου μηχανοκατασκευών ως μηχανολόγος. Προσπάθησε να δηλητηριάσει με αέριο μια μεγάλη ομάδα εργατών του εργοστασίου»! Σε συγκέντρωση που έγινε σ΄αυτό το εργοστάσιο «καταγγέλθηκε» επίσης ο Ζακς ανεψιός του Ζινόβιεφ και ο «προστάτης» τους διευθυντής του εργοστασίου Σουμπότιν. ΄Εκτοτε και οι τρείς εξαφανίστηκαν! Η τύχη της πρώτης οικογένειας του Τρότσκι υπήρξε επίσης τραγική.
Ο Στάλιν έδειξε έντονο ενδιαφέρον για την ζωή των τσάρων και των αυτοκρατόρων. Και όχι μόνο τους μιμήθηκε αλλά στις επιδόσεις εξαφάνισης και σφαγών των «εχθρών του λαού» τους ξεπέρασε. O Στάλιν από την πολιτική των περιορισμών των εκμεταλλευτικών τάσεων της τάξης των κουλάκων πέρασε στην πολιτική της εξαφάνισης των κουλάκων σαν τάξης. Αυτή η ολέθρια πολιτική και η μαζική βία έκρινε τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων.
Με τα κριτήρια που όρισε ποιός είναι κουλάκος δόθηκε η δυνατότητα να δημευτούν οι περιουσίες των πιο διαφορετικών κοινωνικών στοιχείων. Τελικά με την αναγκαστική συνεταιριστικοποίηση η τεράστια μάζα των αγροτών δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα στον 20ο αιώνα. Ο αριθμός των κουλάκων είχε υπολογιστεί σε ενιακόσιες χιλιάδες περίπου. Αλλά περί τα 8,5 με 9 εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά υπέστησαν τις συνέπειες της «αποκουλακοποίησης». Ξεριζώθηκαν από τον τόπο που γεννήθηκαν.
Πολλοί τουφεκίστηκαν για αντίσταση κατά της αρχής. Και αμέτρητοι πέθαναν στο δρόμο του ξεριζωμού προς τη Σιβηρία και τον Βορρά. Σε πολλά μέρη της αχανούς χώρας είτε από κεκτημένη ταχύτητα της κοινωνικής βίας, είτε από ιδιοτέλεια, θύματα της αποκουλακοποίησης έπεσαν και μεσαίοι αγρότες! Περίπου το 6-8% των αγροτικών νοικοκυριών συμπαρασύρθηκαν, με την μία ή την άλλη μορφή, από την τραγωδία της αποκουλακοποίησης. Οι ένοπλες εξεγέρσεις κουλάκων που έγιναν κατεστάλησαν.
Μέλη του Πολιτικού Γραφείου όπως ο Μπουχάριν, ο Ρίκοφ και ο Τόμσκι αντιτάχτηκαν στην αναγκαστική κολεκτιβοποίηση. Οι συνέπειες της βίας ήσαν φοβερές. «Τσακίστηκε» η επιχειρηματικότητα του αγρότη. Και η παραγωγικότητα της εργασίας στα κολχόζ ήταν χαμηλότερη απ΄ό,τι στα ατομικά νοικοκυριά. Σε πολλές περιοχές άρχισε η μαζική σφαγή των ζώων. Ο αριθμός τους ήταν το 1933 σε σύγκριση με το 1928 δυο και τρείς φορές πιο μικρός. Για να εμποδιστεί η παραγωγή αλλαντικών, περιορίστηκε δραστικά η πώληση αλατιού. Ελαττώθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Εκατοντάδες χιλιάδες αγροτικές οικογένειες ξεκληρίστηκαν.
Αλλά για τον Στάλιν ένας «υψηλός σκοπός» δικαίωνε πάντα οποιοδήποτε μέσο που συντελεί στην επίτευξή του. Και ήξερε ότι είναι πιο εύκολο να συγκεντρώνεις σιτάρι από το συλλογικό νοικοκυριό. Λόγου χάρη το 1928 με την έναρξη της κολεκτιβοποίησης με ακαθάριστη σοδειά σιτηρών 4,5 δισεκατομμύρια πούτια, οι αγρότες πούλησαν στο κράτος 680 εκατομμύρια πούτια. Το 1932 με ακαθάριστη σοδειά 4 δισεκατομμύρια πούτια το κράτος πήρε 1,3 δισεκατομμύρια πούτια! Δηλαδή το κράτος με περίπου ίδια ακαθάριστη σοδειά σιτηρών κατάφερε να διπλασιάσει της εμπορεύσιμη μάζα του σταριού. Που παραλάμβανε από τους αγρότες.
Αλλά το κόστος ήταν ολέθριο: Στο Βόρειο Καύκασο, στην Ουκρανία, στην κοιλάδα του Βόλγα και σε άλλες περιοχές της χώρας επήλθε μία περίοδος φρικτού λιμού! Ο αριθμός των θυμάτων από το λιμό υπολογίζεται ότι είναι λίγο μεγαλύτερος από τον αριθμό των θυμάτων της αποκουλακοποίησης. Πάνω από εννέα εκατομμύρια άτομα! Παράλληλα το κράτος εξακολουθούσε να εισάγει σιτάρι.
Ο Στάλιν πίεζε ακόμα περισσότερο. Σε πολλές περιοχές, ιδίως στην Ουκρανία, παρά την πείνα το κράτος συγκέντρωνε όλο το σιτάρι! Η πείνα ωθούσε τους πολίτες σε κλοπή σιταριού. Κι αυτός πώς απάντησε; Πάλι με μέτρα βίας. ΄Ελεγε: «Οι άνθρωποι που υπονομεύουν την κοινωνική ιδιοκτησία πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν εχθροί του λαού»! Έκανε ένα νόμο που πρόβλεπε για ιδιοποίηση περιουσίας του κολχόζ τυφεκισμό ή δεκαετή κάθειρξη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μ΄αυτό το νόμο στις αρχές του 1933 είχαν καταδικαστεί πάνω από πενήντα χιλιάδες άτομα!
Δολοφόνος της ΝΕΠ
Με ειδική εντολή του νέου τσάρου ο τύπος δεν έγραψε τίποτα για το λαό! Η πείνα θέριζε περιοχές με πληθυσμό 25-30 εκατομμύρια κατοίκων. ΄Οπως την Ουκρανία, την περιοχή του Βόλγα κλπ. Κι από πάνω η μη παράδοση σταριού και η μη εκπλήρωση των σχεδίων χαρακτηρίζονταν σαν δολιοφθορά. Σαν «υπονόμευση της πολιτικής του κόμματος στην ύπαιθρο». Βέβαια το στάρι χρειαζόταν για την αγορά από το εξωτερικό βιομηχανικού εξοπλισμού και για την βελτίωση της τροφοδοσίας των πόλεων. Αλλά γιατί αυτό να γίνεται με τη βία κι όχι με τη γνώση του πώς λειτουργεί η οικονομία; Από την άλλη μεριά ο ανελέητος δικτάτορας δεν είπε ποτέ ούτε μία λέξη για τους λιμοκτονούντες.
Ο Μπουχάριν χωρίς να αναφέρεται ονομαστικά στον Στάλιν υπογράμμιζε ότι «είναι ανεπίτρεπτο να εφαρμόζονται διοικητικές μέθοδοι στην οικονομία».
΄Ελεγε επίσης ότι «χωρίς μια ανθηρή αγροτική οικονομία είναι αδύνατο να υλοποιηθεί το πρόγραμμα της εκβιομηχάνισης, αλλά η πίεση, η κατάσχεση και η βία είναι ανεπίτρεπτες στην οικοδόμηση των κολχόζ». Στην αρχή μόνο ο Μολότοφ και ο Βοροσίλοφ υποστήριζαν ανεπιφύλακτα τον Στάλιν. Και τον Μπουχάριν ο Ρίκοφ και ο Τόμσκι. ΄Αλλα στελέχη όπως ο Κουιμπίσεφ, ο Καλίνιν, ο Μικογιάν και ο Ρουτζουτάκ ταλαντεύονταν. Ο Στάλιν συνέχιζε τη χρήση ωμής βίας και σαν ταύρος εν υαλοπωλείο όχι μόνο δεν οικοδομούσε κάτι νέο αλλά κατέστρεφε και κάθε τι το παλιό! Ο αγώνας του Μπουχάριν τελικά για να αποτραπεί η χρήση ωμής βίας ενάντια στους αγρότες του σοβιετικού κράτους δικαιώθηκε και ηθικά και πολιτικά.
Ο Στάλιν όμως αφού «εξάλειψε» δια της βίας τους κουλάκους δεν δίστασε μπροστά σε τίποτα προκειμένου να εξοντώσει εκείνους που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, του αντιστάθηκαν ή αποπειράθηκαν να του αντισταθούν.
Για πολλές δεκατίες η «αγροτική επανάσταση» του Στάλιν καταδίκασε την αγροτική οικονομία στη στασιμότητα. Αυτό το αιματηρό εγχείρημα που στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους δεν βελτίωσε στο ελάχιστο την κατάσταση στη χώρα. Το μόνο που «επιτεύχθηκε» ήταν η συγκέντρωση και η διανομή από το κράτος των σιτηρών. Στα κολχόζ δεν έμεινε εμπορεύσιμο σιτάρι και το ελεύθερο εμπόριο έσβησε.
΄Ετσι πέθανε η ΝΕΠ, που ο Στάλιν είχε πει γι΄αυτήν: «θα πνίξει τα σοσιαλιστικά στοιχεία και θα αναβιώσει τον καπιταλισμό», με πρώτο θύμα του σταλινικού τσαρισμού την αγροτιά. Και μαζί καταργήθηκε η αρχή της συλλογικής καθοδήγησης στο κόμμα. Για ποιόν είχε γίνει η Επανάσταση; Πάντως αυτή στην ύπαιθρο στραγγαλίστηκε μέσα στη μέγγενη του σταλινικού καθεστώτος βίας και αυθαιρεσίας.
Η διάσταση απόψεων μεταξύ Μπουχάριν και Στάλιν θα πάρει διαστάσεις. Στο παρελθόν όμως στα χρόνια 1925 -1927 ο Στάλιν θα πάρει το μέρος του κατά των επιθέσεων που του έκαναν ο Τρότσκι, ο Κάμενεφ και ο Ζινόβιεφ. Είχε πει μάλιστα χαρακτηριστικά: «Ζητάτε το αίμα του Μπουχάριν; Ε, να το ξέρετε, δεν πρόκειται να σας δώσουμε το αίμα του!». Το φύλαξε για τον εαυτό του. Του το πήρε στο τέλος εκείνος.
Ο Στάλιν είχε τη συνήθεια να δανείζεται ή να αντιγράφει θέσεις άλλων στελεχών του κόμματος. Και να τις παρουσιάζει για δικές του. ΄Ετσι υιοθέτησε θέσεις του Τρότσκι και του Μπουχάριν. Αλλλά ξαφνικά άρχισε να αποστρέφεται τον τελευταίο. Και η προσωπική τους φιλία μετατράπηκε σε αντιπάθεια. Βέβαια όχι τυχαία. Μετά το θάνατο του Λένιν ο Μπουχάριν σε ένα από τα άρθρα του έγραφε ότι «τώρα δεν μπορούμε να έχουμε παρά συλλογική μόνο αυθεντία». Αυτό ο Στάλιν το εξέλαβε σαν υπαινιγμό που αφορούσε τον ίδιο. Τελικά τα μέλη του Πολιτικού Γραφείου από τα οποία εξαρτιόταν η λήψη σωστής απόφασης αποδείχθηκε ότι δεν διέθεταν τις απαραίτητες διανοητικές ικανότητες να την πάρουν.
Και ενώ ο Μπουχάριν προσπάθησε να αποκαταστήσει ήπιο διάλογο με τον Στάλιν εκείνος επεδίωκε την πλήρη υποταγή και συνθηκολόγηση. Το πολιτικό γραφείο καταδίκασε τον Μπουχάριν ο οποίος στις 30 Σεπτεμβρίου 1928 με άρθρο του στην Πράβντα με τον τίτλο «Σημειώσεις ενός οικονομολόγου» έλεγε:
«Στη χώρα μας πρέπει να τεθούν σε λειτουργία, να ενεργοποιηθούν στο έπακρο όλοι οι οικονομικοί παράγοντες που εργάζονται για το σοσιαλισμό. Αυτό προϋποθέτει τον πλέον περίπλοκο συνδυασμό της προσωπικής. Της ομαδικής. Της μαζικής. Της κοινωνικής. Και της κρατικής πρωτοβουλίας. ΄Εχουμε επανασυγκεντρωποιήσει υπέρμετρα τα πάντα».
Ο Στάλιν στο πολιτικό γραφείο κέρδιζε έδαφος. Ο Μπουχάριν μειοψήφισε. Ο Ρίκοφ υποχώρησε σε μια σειρά σημεία. Ο Τόμσκι ταλαντεύθηκε. Σε μια οξεία αντιπαράθεση ο Στάλιν κάλεσε τον Μπουχάριν να πάψει «να παρεμποδίζει την κολεκτιβοποίηση» κι εκείνος τον αποκάλεσε «μικρό ανατολίτη δεσπότη». ΄Οπως πάντα ο Στάλιν δεν απάντησε, αλλά του το φύλαξε. Στη συνέχεια ο Μπουχάριν, βλέποντας ότι οι μετριοπαθείς θέσεις έχαναν έδαφος, προσπάθησε να αποκαταστήσει σχέσεις με την πρώην «αντιπολίτευση». Την οποία παλιότερα είχε βοηθήσει τον Στάλιν να την τσακίσει.
΄Ετσι επισκέφθηκε ξαφνικά στις 11 Ιουλίου 1928 τον Κάμενεφ στο διαμέρισμά του. Και αργότερα άλλες δύο φορές. Δεν έχει γίνει γνωστό τι ειπώθηκε σ΄αυτές τις συναντήσες μεταξύ των δύο συνεργατών του Λένιν. Ο Τρότσκι υποστηρίζει πώς στις σημειώσεις του Κάμενεφ αναφερόταν ότι ο Μπουχάριν ήταν συντετριμμένος. Και επαναλάμβανε συνεχώς ότι η «Επανάσταση χάθηκε». Και ότι ο «Στάλιν είναι ένας δολοπλόκος της χειρότερης μορφής».
Η συνάντηση αυτή έδωσε αφορμή στον Στάλιν να χαραχτηρίσει τον Μπουχάριν «φραξιονιστή». Οπότε ο Μπουχάριν με άρθρο του στην Πράβντα στις 24 Ιανουαρίου 1929 με τίτλο «Η Πολιτική διαθήκη του Λένιν» προσπάθησε να απευθυνθεί στην κοινή γνώμη. Υπενθυμίζοντας τις απόψεις του Λένιν. Για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Για τη σημασία της ΝΕΠ. Και για το δημοκρατικό τρόπο λήψης αποφάσεων. Ιδιαίτερα υπογράμμιζε ότι ο Λένιν στα άρθρα του:
«Χαράσσει τη γραμμή εκβιομηχάνισης της χώρας με βάση την αποταμίευση. Με βάση τη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας. Μεσω της συνεταιριστικοποίησης της αγροτιάς. Δηλαδή πολύ πιο εύκολα, απλά και χωρίς καμιά βία να προσελκύσουμε τους αγρότες στη σοσιαλιστική οικοδόμηση».
Βέβαια ο τίτλος του άρθρου του Μπουχάριν παρέμπεπε στη «Διαθήκη» του Λένιν. ΄Οπου κατηγορηματικά εκφραζόταν η ανάγκη να αντικατασταθεί ο Στάλιν από τη θέση του γενικού Γραμματέα. Και τόνιζε διορατικά και με πικρία: « Η συνείδηση δεν έχει εκλείψει από την πολιτική. ΄Οπως νομίζουν πολλοί»! Αλλά ήταν αργά.
Ο Μπουχάριν με μεγάλη καθυστέρηση θυμήθηκε τον πραγματικό ρόλο του Στάλιν. Στη συνέχεια ο τελευταίος εκμεταλλεύομενος μερικά λάθη του Μπουχάριν και κατά τη συνήθειά του εξογκώνοντάς τα σε τρίωρη ομιλία του σε Ολομέλεια της Κ.Ε. το 1929 εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του. Με λέξεις όπως: «ανοησία». «Κουταμάρα». «Βιβλιαράκια του Μπουχάριν». «Μη μαρξιστική προσέγγιση». «Κομπογιανιτισμός». «Κίβδηλος μαρξιστής. «Φλυαρία». «Μισοαναρχικός νερόλακκος του Μπουχάριν» κλπ. Επικαλέστηκε ακόμα και την συνάντηση του τελευταίου με τον Κάμενεφ. Στην υβριστική αυτή και εξοντωτική κριτική είχαν υποβληθεί επίσης ο Ρίκοφ και ο Τόμσκι. Η ομιλία αυτή του Στάλιν δεν δημοσιεύτηκε παρά μετά από πολλά χρόνια στα «΄Απαντά» του. Ο Μπουχάριν και ο Ρίκοφ απομακρύνθηκαν από τα αξιώματά τους. ΄Ομως παρέμειναν στο Πολιτικό Γραφείο.
Μόλις η απόφαση της Ολομέλειας έφτασε στις κομματικές οργανώσεις άρχισε ένα όργιο εκκαθαρίσεων των «δεξιών» σ΄ολόκληρη τη χώρα! Κι αυτό αποτέλεσε στην πράξη το έναυσμα για την επίσπευση της κολεκτιβοποίησης. Η οποία δεν συνοδευόταν απλώς από αναρίθμητες ακρότητες. Αλλά κι από βίαιη κατάργηση του προαιώνιου τρόπου παραγωγής της αγροτιάς. Ο Μπουχάριν ακόμα αρνούνταν να υποχωρήσει από τις ορθές απόψεις του. Οπότε στις 17 Νοεμβρίου 1929 καθαιρέθηκε από το Πολιτικό Γραφείο.
Αλλά μετά από λίγο διάστημα Μπουχάριν, Ρίκοφ και Τόμσκι με σημείωμά τους στην Κ.Ε. δέχθηκαν ότι οι απόψεις τους ήσαν λαθεμένες και τόνιζαν ότι θα παλαίψουν: «Ενάντια σ΄όλες τις αποκλίσεις από τη γενική γραμμή του Κόμματος. Και πριν απ΄όλα ενάντια στη δεξιά απόκλιση»! Σταδιακά «ο μικρός ανατολίτης δεσπότης» Στάλιν… μεγάλωνε εκτοπίζοντας ακόμα και τη «συνείδηση από την πολιτική». Για να πάρει αυτή πολύ αργότερα την εκδίκησή της με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
Σε περιοδικό των μενσεβίκων που είχε ιδρύσει ο Μάρτοφ τονιζόταν στο εξωτερικό τον Απρίλη του 1931 ότι ο Στάλιν κάνει τα πάντα ώστε: «Να ξεριζώσει τα όνειρα για επιστροφή στη ΝΕΠ…Προσπάθησε ήδη επανειλημμένα να καρφώσει τους δεξιούς κομμουνιστές στο κέρατο του κριαριού. ΄Ομως για διάφορους εσωτερικούς λόγους, οι διώξεις προς το παρόν δεν οδηγήθηκαν προς τα άκρα. Και το βίαιο τέλος των Ρίκοφ, Μπουχάριν, Τόμσκι αναβλήθηκε…Οι οπαδοί της ΝΕΠ που δείχνουν ευαισθησία για τα αιτήματα της αγροτιάς, αν και αδύναμοι ψυχολογικά να διαχωρίσουν τη θέση τους από τη δικτατορία, έχουν ήδη καθαιρεθεί από τα αξιώματά τους. ΄Ομως δεν έχουν ανακηρυχθεί ακόμα εχθροί του λαού. Πάντως ο δικτάτορας προχωρά και σύντομα θα έρθει η σειρά τους»! Λόγια προφητικά.
Στραγγαλιστής της Δημοκρατίας
Ένα εξάμηνο πριν από τη σύλληψη του ο Μπουχάριν θα στείλει γράμμα στον Στάλιν. Και στα άλλα μέλη του πολιτικου γραφείου. Σε λίγο θα γίνει η δίκη-παρωδία των Ζινόβιεφ-Κάμενεφ και των δέκα τεσσάρων «συνενόχων» τους. Οι υπόδικοι στη διάρκεια της δίκης τους θα ενοχοποιήσουν τον Μπουχάριν. Τον Ρίκοφ. Και άλλους. Και ο Βισίνσκι θα αναγγείλει την έναρξη της ανάκρισης για την «υπόθεση Μπουχάριν». Το άλλοτε «αγαπημένο παιδί του κόμματος» βρέθηκε ξαφνικά σε απόγνωση. Σε γράμμα του προς τον Στάλιν και στα σχεδόν ομοιότυπα προς τα μέλη του πολιτικού γραφείου και στον Βισίνσκι χαρακτηρίζει τις κατηγορίες του Κάμενεφ εναντίον του «τερατώδεις και χυδαίες».
Το καθεστώς του Στάλιν δεν ήταν παρά μια δικτατορία της γραφειοκρατίας. Δεν είχε καμιά σχέση με Λαϊκή Εξουσία. Αυτός στη δικτατορία του προλεταριάτου δεν έβλεπε παρά μόνο το στοιχείο της βίας. Με κυρίαρχη μορφή τη δική του. Δεν μπορεί ούτε κατά φαντασία να γίνεται λόγος για εξουσία των εργαζομένων. Αυτός τελικά τα υπέταξε όλα στη δική του μονοπρόσωπη εξουσία. Οι άλλοι τριγύρω του δεν έπαιζαν κανένα ουσιαστικό ρόλο. ΄Εγιναν τελικά μαριονέτες. Και εκτελεστικά όργανα της θέλησης του ενός.
΄Ο,τι έκανε ο Στάλιν το έκανε όπως ισχυριζόταν γιατί ήταν σύμφωνο με τις ιδέες και τις απόψεις του Λένιν. Στο τέλος ταύτισε τον εαυτό του με τον Λένιν.
Ο Στάλιν δεν ήταν καν καλόπιστος με τους συντρόφους για να βρεθεί η καλύτερη λύση στα τεράστια πράγματι θέματα που αντιμετώπιζαν. Ο «αρχηγός» τρομοκρατημένος και ζαλισμένος εμπρός στα τεράστια προβλήματα της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα κατάντησε να βλέπει παντού «εχθρούς του λαού». Τους οποίους εξολόθρευε σαν τα τελευταία δήθεν κατάλοιπα του καπιταλισμού. Για να οδηγήσει τη χώρα στην παραφροσύνη του 1937-1938. Αρκούσε ένα νεύμα του Στάλιν. Μια έκκληση.΄Ενα σύνθημα. Μια οδηγία. Για μαζική τρομοκρατία.
Κι άς έλεγε ο Λένιν ότι «ο σοσιαλισμός είναι ανέφικτος χωρίς τη δημοκρατία. Γιατί πρώτο το προλεταριάτο δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση. Αν δεν προετοιμάζεται γι΄αυτή με τον αγώνα για δημοκρατία. Και γιατί δεύτερο ο νικηφόρος σοσιαλισμός δεν μπορεί να διατηρήσει τη νίκη του». Αυτός ο αγροίκος «πάγωσε» τη δημοκρατία γιατί η δικτατορία προέχει της δημοκρατίας. Αυτή ήταν η πεποίθησή του. Και δεν ήθελε αντιρρήσεις. Γι΄αυτό σε εκατοντάδες χιλιάδες πόλεις στήθηκαν μαρμάρινα αντίγραφα του ψυχρού ανέκφραστου προσώπου του. Και σε κάθε γωνιά της Σοβιετικής ΄Ενωσης έδωσε τ΄όνομά του! Και ενώ έπνιγε τη δημοκρατία από την άλλη δεν εκφραζόταν δημόσια εναντίον της.
Η δημοκρατία σαν έκφραση της σοσιαλιστικής λαϊκής εξουσίας ήταν αποδεκτή και ανεκτή μόνο στο βαθμό που ενίσχυε την προσωπική του δικτατορία. Και είναι παράξενο που κατάφερε να εγκαθιδρύσει μια εξουσία απόλυτη και απεριόριστη καθαγιασμένη από την αγάπη εκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτός που εξαφάνισε εκατομμύρια συμπατριωτών του κατάφερε να ανταμειφθεί γι΄αυτό με την τυφλή αγάπη πολύ περισσότερων εκατομμυρίων συμπολιτών του!
Ο Μπουχάριν ακόμα από το 1928 τον αποκαλούσε Τζένγκις Χαν. Στις αρχές του 1934 έγινε το 17ο συνέδριο του κόμματος, για να πανηγυρίσει ο Στάλιν τα «επιτεύγματα» στην οικοδόμηση του «σοσιαλισμού» του. Σ΄αυτό το συνέδριο ακόμα και ο Μπουχάριν αυτομαστιγώθηκε όπως και πολλά άλλα στελέχη. Σαν να βρίσκονταν σε θρησκευτική έξαρση. Ικανοποιώντας την ματαιοδοξία του «αρχηγού». Το σκηνικό το είχε στήσει ο μηχανισμός του Στάλιν.
Ο Μπουχάριν είπε: «Ο Στάλιν είχε απόλυτα δίκιο, όταν εφαρμόζοντας κατά τον λαμπρότερο τρόπο τη μαρξιστικολενινιστική…διαλεκτική, τσάκισε όλες τις θεωρητικές θέσεις της δεξιάς απόκλισης. Που είχαν διατυπωθεί κυρίως από μένα. Χρέος του κάθε μέλους του κόμματος…είναι η συπείρωση γύρω από τον σύντροφο Στάλιν. Ο οποίος ενσαρκώνει το πνεύμα και τη θέληση του κόμματος: Σαν ηγέτης του. Σαν θεωρητικός και πρακτικός αρχηγός του»!
Παρόμοιο λιβάνισμα έκαναν και οι Ρίκοφ, Τόμσκι και ο Ζινόβιεφ ο οποίος είχε γίνει πάλι δεκτός στο κόμμα. Ο Ζινόβιεφ διεκδικητής παλιότερα της θέσης του Γενικού Γραμματέα έφτασε να αποδώσει υπερφυσικές ικανότητες στον Στάλιν. Υμνολογώντας τον σαν θεό: «Βλέπουμε πως οι καλύτεροι εκπρόσωποι της πρωτοπόρας κολχόζνικης αγροτιάς φλέγονται από τον πόθο να έρθουν στη Μόσχα και να πάνε στο Κρεμλίνο. Για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια τον σύντροφο Στάλιν. Και ίσως να τον αγγίξουν με τα χέρια τους. Φλογερή επιθυμία τους είναι να ακούσουν από τα χείλη του Στάλιν τις υποδείξεις που θα μεταφέρουν στις μάζες»!
Ο μαζοχισμός, ο αυτοεξευτελισμός, η ταπείνωση και η υποταγή στον δυνάστη σε όλη τους την μεγαλοπρέπεια! Τα ίδια περίπου είπε και ο Κάμενεφ κλείνοντας την ομιλία του ως εξής: «Ζήτω ο αρχηγός, ο διοικητής μας σύντροφος Στάλιν»! Μετά από τρία χρόνια ο Στάλιν θα κάνει τους Κάμενεφ και Ζινόβιεφ «πτώματα» κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά. Η αυτομαστίγωση δεν τους έσωσε. Κι ήσαν αυτοί που στο παρελθόν τον είχαν κρίνει σωστά.
Αιμοβόρος Οσετίνος
Ο Κάμενεφ σε συζήτησή του με τον Τρότσκι είχε αποκαλέσει τον Στάλιν «ανήμερο θηρίο». Ο Ζινόβιεφ αναφερόμενος στην εθνότητα των οσετίνων της Γεωργίας τον αποκαλούσε «αιμοβόρο οσετίνο, που δεν ξέρει τι σημαίνει συνείδηση». Ο Μπουχάριν εκτός των άλλων τον είχε προσβάλει επανειλημμένα λέγοντάς του ότι δεν γνωρίζει ξένες γλώσσες.
Ο Ράντεκ δεν είχε γράψει ούτε μια λέξη για τον μελλοντικό γενικό γραμματέα στην πρώτη έκδοση του βιβλίου του με τίτλο «Πορτραίτα και λίβελλοι». Ο Πρεομπραζένσκι που πράγματι ήταν μεγάλος θεωρητικός είχε αποκαλέσει σε μια ομιλία του τον Στάλιν «αμόρφωτο».
Τους τσάρους δεν τους λιβάνιζαν όπως τον Στάλιν. Σαν θεοφοβούμενοι ήσαν πιο ταπεινοί. Με τον καιρό ο Στάλιν προχωρούσε αργά αλλά σταθερά στην καθολική τρομοκρατία. Με αποκορύφωμα τις στημένες δίκες 1937-1938. Και τις μαζικές εκτελέσεις, τη στιγμή μάλιστα που ισχυριζόταν ότι στη χώρα δεν υπήρχαν πια εκμεταλλεύτριες τάξεις! Οι διώξεις αυτές αποτελούσαν κατάντια απόλυτης διαφθοράς και ανηθικότητας. Γνωρίσματα που δεν έχουν βέβαια καμιά σχέση με τα υψηλά ιδανικά της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και του σοσιαλισμού.
Ο Στάλιν διύθυνε τις μαζικές διώξεις και τις δίκες από τα παρασκήνια. Με όργανά του τον εισαγγελέα Βισίνσκι, τον στρατοδίκη Ούλριχ και το αναπληρωματικό μέλος του πολιτικού γραφείου, νάνο στο ανάστημα και στην πολιτική, Γεζόφ. Που πήρε τον τίτλο του γενικού επιτρόπου κρατικής ασφάλειας.
Ο Μ.Τζίλας γράφει στο βιβλίο του «Συνομιλίες με τον Στάλιν» ότι στο Πολιτικό Γραφείο του Στάλιν κανένας δεν ήταν ψηλότερος απ΄αυτόν τον ίδιο!
Μετά την δίκη των Κάμενεφ και Ζινόβιεφ που τους καταδίκασαν χωρίς κανένα στοιχείο άρχισε στις 23 Ιανουαρίου 1937 στη Μόσχα η δίκη των «δεκαεφτά». Στη δίκη αυτή είχε προσαχθεί ο Πιατακόφ. Που ο Λένιν στο «Γράμμα του προς το Συνέδριο» είχε αποκαλέσει άνθρωπο «εξαιρετικής αναμφισβήτητα θέλησης και μεγάλων ικανοτήτων». Μαζί του είχαν προσαχθεί άλλοι δεκαέξι κατηγορούμενοι. Η δίκη είχε προετοιμαστεί τόσο τέλεια που ο Πιατακόφ, χωρίς να έχει συναντηθεί ποτέ με τον εξόριστο ήδη Τρότσκι περιέγραψε μια τέτοια συνάντηση μαζί του στο ΄Οσλο. ΄Οπου δεν είχε πατήσει ποτέ. Κατά την «ομολογία» του ο Τρότσκι επεδίωκε την κατάληψη της εξουσίας με την ταυτόχρονη διενέργεια τρομοκρατικών πράξεων ενάντια στον Στάλιν και τους συνεργάτες του.
Ο Στάλιν τους Ζινόβιεφ και Κάμενεφ τους λύγισε με την εξάντληση, την πείνα και την απάτη. Τον Πιατακόφ και τους «συνενόχους» του με τα βασανιστήρια. Με την δίκη των «είκοσι ένα» που επακολούθησε μεδοθεύτηκε η εξόντωση των Μπουχάριν, Ρίκοφ, Κρεστίνσκι, Ρακόφσκι, Ρόζενγκολτς και άλλων θυμάτων της σταλινικής τρομοκρατίας. Κι όλα αυτά γίνονταν στα πλαίσια της «μονομαχίας» Στάλιν-Τρότσκι η οποία συνεχιζόταν. Τους παλιούς οπαδούς και συνεργάτες του Τρότσκι ο δικτάτορας τους αποκαλούσε «μανιακή συμμορία δολιοφθορέων». Που δήθεν η μόνη τους απασχόληση ήταν «η κατασκοπία, η τρομοκρατία, οι δολοφονίες και οι εμπρησμοί»!
Ο Στάλιν πάση θυσία ήθελε να βγάλει από τη μέση τον Τρότσκι. Γιατί εκείνος από το εξωτερικό δεν έχανε ευκαιρία να επιτίθεται κατά του δικτάτορα.
Τις πολυάριθμες ελλείψεις στη βιομηχανία, τη χρόνια καθυστέρηση της αγροτικής οικονομίας, την αργή άνοδο του βιοτικού επιπέδου, όλα αυτά, ο Στάλιν τα απέδιδε στη «μανιακή συμμορία των δολιοφθορέων». Και τα πειθήνια όργανά του με πληθώρα αναφορών ανακάλυπταν ή κατασκεύαζαν δολιοφθορές και σαμποτάζ που δικαιολογούσαν τις μαζικές διώξεις, τις δίκες και καταδίκες αθώων και έντιμων ανθρώπων. Το χέρι του δικτάτορα καθόλου τρεμάμενο υπέγραφε και ξαναϋπέγραφε αποφασίζοντας για τις τύχες ανθρώπων που γνώριζε πολύ καλά αυτός ο ίδιος ότι δεν ήταν ένοχοι!
΄Ετσι επικύρωσε την εκτέλεση του Ναζαρετιάν πρώην βοηθού του. Του Ν. Γκορμπουνόφ, πρώην γραμματέα του Λένιν. Του Α. Ενουκίτζε, φίλου του και πρώην γραμματέα της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής. Του Α. Κόσαρεφ, για τον οποίο έλεγε κάποτε πως είναι «άξιος ηγέτης της νεολαίας». Του Γ. Στεν, που τον είχε δάσκαλο φιλοσοφίας. Η τραχύτητα, η έλλειψη χιούμορ, η ακαμψία, η μαχητικότητα και η επιθετικότητα του Στάλιν τον βοήθησαν να καταβάλει τους αντιπάλους του.
Οι ρηχοί και πρωτόγονοι «φιλιππικοί» του, η σχηματική σκέψη του, ο λαϊκισμός του έφταναν πιο γρήγορα στον πραγματιστικό κοινό νου των ανθρώπων. Που δεν πολυσκοτίζονταν για την ομορφιά του ύφους, την διανοητική περίσκεψη και την επιστημονική ορολογία που χρησιμοποιούσαν τα άλλα στελέχη. ΄Οπως ο Τρότσκι, ο Μπουχάριν, ο Κάμενεφ και ο Ζινόβιεφ. Τα οποία εξόντωσε μέχρις ενός. Στάθηκε ανίκανος να αφομοιώσει τη διαλεκτική και να εισχωρήσει στους λαβυρίνθους της φιλοσοφίας. Με υπόδειξη του Ινστιτούτου Κόκκινης Καθηγεσίας ο Στάλιν πήρε κοντά του για «μαθήματα διαλεκτικής» τον γνωστό εκείνη την εποχή σοβιετικό φιλόσοφο της πλειάδας των παλιών μπολσεβίκων Γιάν Στέν. Ο οποίος εργαζόταν σαν υποδιευθυντής του Ινστιτούτου «Μάρξ-΄Ενγκελς». Και αργότερα σαν μόνιμος συνεργάτης του μηχανισμού της Κ.Ε. Εκλεγόταν αντιπρόσωπος σε όλα τα συνέδρια του κόμματος. Και ήταν μέλος της Κ.Ε.Ε. Είχε δε ανεξάρτητες απόψεις.
Δολοφόνος της Φιλοσοφίας
Σαν καθηγητής του Στάλιν, ο Στεν επεξεργάστηκε ένα πρόγραμμα μαθημάτων. Στο οποίο συμπεριέλαβε τη μελέτη των έργων του Χέγκελ. Του Κάντ. Του Φόϋερμπαχ. Του Φίχτε. Του Σέλινγκ. Του Πλεχάνοφ. Του Κάουτσκι. Και του Μπράντλεϊ. Δυο φορές την εβδομάδα ο Στεν πήγαινε και προσπαθούσε να εξηγήσει στον Στάλιν τις αντιλήψεις του Χέγκελ. Εκείνος συχνά τον διέκοπτε για να του υποβάλει ερωτήσεις του τύπου: «Τι σημασία έχει αυτό για την ταξική πάλη;». «Ποιός χρησιμοποιεί όλη αυτή την σαχλαμάρα στην πράξη;».
Φαίνεται ότι ο Στάλιν δεν μπόρεσε να κατανοήσει πολλά πράγματα από τη φιλοσοφία όπως προκύπτει από τα «φιλοσοφικά του έργα». Και γι΄αυτό το λόγο ο Στεν έπεσε σε δυσμένεια. ΄Ετσι ο Στεν, όπως επίσης ο Κάρεφ, ο Λούπολ και άλλοι φιλόσοφοι μαθητές του σοβιετικού ακαδημαϊκού Α.Μ.Ντεμπόριν, χαρακτηρίστηκε θεωρητικός «υπηρέτης του τροτσκισμού», συνελήφθη το 1937 και εξαφανίστηκε! ΄Ετσι ενεργούσε ο μεγάλος «φιλόσοφος» Στάλιν. Αντί να αντιμετωπίσει τις ιδέες ή τις απόψεις εκτελούσε τους φορείς τους: Η φιλοσοφία στάθηκε το πρώτο θύμα της σταλινικής «επιστημολογίας».
Τον Οκτώβριο του 1930 συνεδρίασε το Προεδρείο της Κομμουνιστικής Ακαδημίας και συζήτησε τις διαφωνίες στο «φιλοσοφικό μέτωπο». Κατηγορούμενος ο Ντεμπόριν για δήθεν «υποτίμηση του λενινιστικού σταδίου στην ανάπτυξη της μαρξιστικής φιλοσοφίας». Ο Ντεμπόριν αντέδρασε σθεναρά, αλλά οι Μιλιούτιν, Μίτιν, Μελόνοφ και Γιαροσλάφσκι που μίλησαν τον κατηγόρησαν ότι μαζί με τους Στεν, Κάρεφ και Λούπολ, «υποτιμά επιδεικτικά την υλιστική διαλεκτική».
Ο Στάλιν που ούτε την ιερατική σχολή κατόρθωσε να τελειώσει γινόταν τώρα και ειδικός της φιλοσοφίας! Ο Ντεμπόριν δεν εκτελέστηκε. Αλλά απομακρύνθηκε από τη δραστήρια επιστημονική εργασία. Ενώ ο δικτάτορας σε ομιλία του τον Δεκέμβριο του 1930 στον κομματική οργάνωση του Ινστιτούτου Κόκκινης καθηγεσίας θρασύτατος και ασύδοτος πέταγε τα «φιλοσοφικά του μαργαριτάρια»:
«Οφείλουμε να ξεσκεπάσουμε και να καθαρίσουμε όλη την κόπρο που έχει συσσωρευτεί στη φιλοσοφία και στη φυσιογνωσία. ΄Ολα όσα έχουν γραφεί απο την ομάδα Ντεμπόριν επιβάλλεται να ανασκευαστούν. Ο Στεν και ο Κάρεφ πρέπει να αποβληθούν. Ο Στεν κοκορεύεται αλλά δεν είναι παρά μαθητής του Κάρεφ. Ο Στεν είναι αδιόρθωτος ακαμάτης. Μόνο λόγια μπορεί να λέει.
»Ο Κάρεφ μας παριστάνει τον σοβαρό και περπατάει σαν φουσκωμένος κούρκος. Ο Ντεμπόριν δεν είναι αξιόπιστος. Ωστόσο στη σύνταξη του περιοδικού «Κάτω από τη Σημαία του Μαρξισμού» πρέπει να τον αφήσουμε για να έχουμε ποιόν να χτυπάμε. Θα έχετε μεν στη σύνταξη δύο μέτωπα. Αλλά θα είσαστε πλειοψηφία…».
Αυτός ο άσχετος συμβούλευε τους φιλόσοφους χωρίς να καταλαβαίνει τη φιλοσοφία. Το κυριώτερο ήταν το «χτύπημα».
Μετά τα έργα του Στάλιν, όπως του εγχειριδίου «Ιστορία του ΠΚΚ (μπ.)», στους φιλόσοφους και τους κοινωνιολόγους δεν έμεινε παρά να σχολιάζουν και να εξυπνούν τα έργα της σταλινικής «μεγαλοφυίας».
Βέβαια ο Στάλιν πλάι στη νοσηρή καχυποψία του διέθετε και ικανότητες. Ο στρατάρχης Ζούκοφ εξαίρει στον Στάλιν «την ικανότητα να διατυπώνει λιγόλογα τις σκέψεις του. Τον έμφυτο αναλυτικό νου. Τη μεγάλη ευρυμάθεια και την σπάνια μνήμη». Γράφει επίσης: «Ο Στάλιν είχε ισχυρή βούληση. Κλειστό και απότομο χαρακτήρα. Ο γενικά ήρεμος, λογικός Στάλιν γινόταν πολλές φορές εξαιρετικά ευέξαπτος. Τότε τον εγκατέλειπε η αντικειμενικότητα. ΄Αλλαζε απότομα μπροστά στα μάτια σου. Χλόμιαζε ακόμα περισσότερο. Η ματιά του γινόταν βαριά και βλοσυρή».
Ο Στατάρχης Βασιλέφσκι λέει για τη δυνατή μνήμη του Στάλιν: «Δεν έχω συναντήσει άλλους ανθρώπους που να θυμούνται τόσα πολλά πράγματα όσα ο Στάλιν. Ήξερε όχι μόνο όλους τους διοικητές κάθε μετώπου στρατιάς (κι αυτές ξεπερνούσαν τις εκατό). Αλλά και μερικούς διοικητές σωμάτων και μεραρχιών. Σε όλη τη διάρκεια του πολέμου ο Ι.Β.Στάλιν δεν ξέχασε ποτέ τη σύνθεση των στρατηγικών εφεδρειών. Και μπορούσε ανά πάσα στιγμή να αναφέρει με την ονομασία του εκείνο ή τον άλλο σχηματισμό».
Ακόμα και ο Τσώρτσιλ γράφει ότι όταν του μίλησε για το σχέδιο «Πυρσός», ο Στάλιν εκτίμησε αμέσως τα στρατηγικά του πλεονεκτήματα. «Αυτή η αστραπιαία αντίδρασή του, συνεχίζει με εντυπωσίασε βαθιά, διότι αποδείκνυε ότι ο ρώσος δικτάτορας, συνέλαβε αμέσως και πλήρως το πρόβλημα. Που ως τότε ήταν γι΄αυτόν κάτι το καινούργιο. Ελάχιστοι εν ζωή άνθρωποι θα μπορούσαν μέσα σε μερικά λεπτά να εμβαθύνουν στις σκέψεις που εμάς μας βασάνιζαν μήνες ολόκληρους. Ο Στάλιν εκτίμησε τα πάντα αστραπιαία».
Βέβαια ο Στάλιν εγκαλείται ενώπιον της ιστορίας όχι για τις ικανότητές του. Αλλά για το πώς τις χρησιμοποίησε και πολύ περισσότερο γιατί του έλειπε μια μεγάλη ικανότητα που πίστευε ότι την έχει. Δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη ματαιοδοξία, τη φιλοδοξία και την εξουσιομανία του να μετατραπεί σε δικτάτορα. Και βεβαίως τον καιρό που έγραφαν ο Ζούκοφ και οι άλλοι για την προσωπικότητα του Στάλιν αγνοούσαν ακόμα πολλά πράγματα. Αλλά και πολλά απ΄αυτά που γνώριζαν δεν μπορούσαν να τα πουν.
Η διάνοια του Στάλιν ήταν από πολλές απόψεις εξαιρετική. Αλλά όχι διακεκριμένη. Και κάθε άλλο παρά μεγαλοφυής. Αλλά δεν δίσταζε να αποφαίνεται σαν αυθεντία σε όλους τους τομείς της γνώσης από την γλωσσολογία μέχρι την πολιτική οικονομία!
Αυτός ο μη ειδικός, ο ερασιτέχνης συμβούλευε τους πάντες στον τομέα των στρατιωτικών. Της ιστορίας. Της κινηματογραφίας. Της αγροτικής οικονομίας. Και οι στημένοι «υμνωδοί» «συνέθεταν» διθυράμβους για τον «μεγαλοφυή Στάλιν».
Κάπως έτσι αυτός ο διανοητικά κενός με παντελή έλλειψη διαίσθησης και αισθητικής παιδείας έδωσε την έγκρισή του στην πρόταση του Καγκάνοβιτς και Μολότοφ, να γκρεμιστεί στη Μόσχα ο περίφημος Ναός του Σωτήρος. Και να ανεγερθεί στη θέση του το Μέγαρο των Σοβιέτ! Τελικά ο ναός αυτός που χτιζόταν επί μισό περίπου αιώνα με τα τάματα του ρωσικού λαού με τις σπάνιες τοιχογραφίες και τα γλυπτά επιφανών καλλιτεχνών σωριάστηκε σε ερείπια. Στις 5 Δεκεμβρίου 1931. Για «αθεϊστικούς και αρχιτεκτονικούς λόγους»!
Το ύψος του μεγάρου των Σοβιέτ σύμφωνα με τις εντολές του Στάλιν έμελλε να υπερβεί τα τετρακόσια μέτρα. Και το άγαλμα του Λένιν στο επιστέγασμα έπρεπε να φτάνει τα εκατό μέτρα. Η δε Μεγάλη Αίθουσα έπρεπε να έχει απαραίτητα είκοσι μία χιλιάδες θέσεις. Και απαίτησε το βήμα του Προεδρείου να είναι πολύ ψηλά. Γιατί βέβαια εκεί θα καθόταν και ο «αρχηγός»! Αθεράπευτα μεγαλομανής ο άνθρωπος. Παρόμοιες μεγαλομανίες είχε και ο Χίτλερ. Ο Στάλιν ήταν διάνοια βαθιά ανήθικη. Ψυχρή. Παγωμένη. Που της έλειπαν τα σκιρτήματα του ουμανισμού και της αγάπης για τον άνθρωπο.
Aτέλειωτοι κατάλογοι με τα ονόματα καταδίκων ή συλληφθέντων που του έθετε υπ΄όψιν ο μηχανισμός του πέρναγαν από τα χέρια του. Και ενέκρινε το χαμό τους. Και ήσαν κατάλογοι με ονόματα κομματικών στελεχών. Ατέλειωτες λίστες με ονόματα γνωστών στρατιωτικών. Πολλοί απ΄αυτούς του έστελναν γράμματα. Και ήσαν πρόθυμοι να εκπληρώσουν κάθε του θέληση! Αλλά αυτός δεν ήξερε τι θα πει συντροφικότητα. Τι θα πει οίκτος και συμπόνοια. Δεν ήξερε τι θα πει αίσθημα τιμής! Αρκούσε να γράψει σε μια γωνιά των καταλόγων μια λεξούλα: «Σύμφωνος». ΄Η να την πει προφορικά στον γραμματέα του, τον Ποσκρεμπίσεφ.
Αυτό σήμαινε πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι σε ελάχιστο χρόνο πέρναγαν τη γραμμή απ΄όπου δεν υπάρχει επιστροφή. Ο Βισίνσκι, ο Ούλριχ κι ο Γεζόφ κάποια στιγμή ρύθμισαν έτσι την κατασταλτική μηχανή ώστε ο Στάλιν ενημερωνόταν απλώς με τους ξερούς αριθμούς της φρικτής στατιστικής. Και πάνω στο όργιο των διώξεων ο «αρχηγός» εξακολουθούσε να παρακολουθεί θέατρο. Να βλέπει κινηματογράφο αργά τη νύχτα. Ή να δέχεται τους λαϊκούς επιτρόπους.
Ακόμα κι αν πίστευε ότι αυτούς που «καθάριζε» ήταν πραγματικά «εχθροί του λαού» και πάλι μένει κανείς άναυδος εμπρός στην σκληρότητα και την αναισθησία του! Μένει κανείς επίσης άναυδος με τη μεθοδικότητα και την υπομονή που ενέπνεε στον κατασταλτικό μηχανισμό. Η δίκη του Μπουχάριν προετοιμαζόταν πάνω από ένα χρόνο. Χρειάστηκαν μερικοί μόνο μήνες για να καμφθεί το φρόνημα των κατηγορουμένων. Οι ανακριτές διέθεταν μεγάλη ποικιλία μέσων βίας για να αποσπάσουν τις απαιτούμενες «ομολογίες». Και η «ομολογία» με πλήρη περιφρόνηση στοιχειωδών νομικών κανόνων και δικαστικών εγγυήσεων θεωρούνταν αδιάψευστη απόδειξη της ενοχής τους!
Κι αν κανείς στο δικαστήριο αναιρούσε προηγούμενες καταθέσεις του γινόταν διακοπή της δίκης και νέα «πρόβα» του κατηγορουμένου για να αποστηθήσει την ομολογία του! Στη δίκη του Μπουχάριν οι ανακριτές τα κατάφεραν τόσο καλά ώστε όλοι οι κατηγορούμενοι κατηγορούσαν τον εαυτό τους!